– Mısır’ın cumartesi günü BMGK üyelerine sunduğu Kudüs taslağının 18 Aralık Pazartesi günü oylanması bekleniyor
BİRLEŞMİŞ MİLLETLER (TURKISHJOURNAL) – SELÇUK ACAR – Birleşmiş Milletler Güvenik Konseyi’nin (BMGK) ABD Başkanı Donald Trump’ın Kudüs’ü İsrail’in başkenti olarak tanınması kararına karşılık Konsey üyesi Mısır tarafından üyelere sunulan ABD’nin kararını reddeden bir karar taslağını Pazartesi günü oylaması bekleniyor. Kararın, ABD’nin veto yetkisini kullanmasıyla, 5’i veto yetkili olmak üzere toplam 15 üye ülkeden oluşan BMGK’da kabul edilmesi mümkün görünmüyor.
BMGK, 18 Ekim Pazartesi günü öğleden önceki oturumunda, Filistin’e odaklanan aylık Ortadoğu toplantısını gerçekleştirecek. Toplantıda BM Orta Doğu Barış Süreci Özel Koordinatörü Nickolay Mladenov üye ülke temsilcilerine bölgedeki son durumu özetleyen bir brifing vereceği toplantıda, Filistin tarafından hazırlanan ve BMGK’nın geçici üyesi Mısır BMGK üyelerine dağıttığı Kudüs karar taslağının oylanması bekleniyor.
Oylanacak taslak kararda, Kudüs’ün nihai statüsünün tek taraflı adımlar yerine “Filistin ile İsrail arasındaki barış görüşmeleri sonucunda belirlenmesi” öngörülüyor.
Kudüs’ün statüsü ve nüfus yapısınını değiştirmeyi hedefleyen tüm tek taraflı kararlar “Hukuki bağlayıcılığı olmayan, geçersiz ve ilgili anlaşmalar gereği iptal edilmesi gereken adımlar” olarak anılıyor.
Turkish Journal’ın tahminlerine göre oylamada en az 13 ülkenin “evet” oyuna karşılık, ABD’nin “hayır” oyuyla kararın BMGK’dan geçmesi mümkün görünmüyor. Bu arada, son dönemde ABD ile yakın işbirliği içindeki Ukrayna ve Japonya’nın da “evet” oyu vermeme ihtimali olduğu belirtilse de bir önceki Jerusalem içerikli toplantıda bu iki ülke ABD’ye destek vermemişlerdi. ABD Konsey’de Jerusalem’in İsrail’in başkenti olması kararında 14 ülkeye karşı yanlız kalmıştı.
BM Genel Kurulu’nda üyelerin 3’te 2’sinin oyu hedefleniyor
Tasarının BMGK’da kabul edilmemesi durumunda BM Genel Kurulu’na da getirilmesi planlanıyor. Daha önce yapılan açıklamada, 13 Aralık’ta İstanbul’da İslam İşbirliği Teşkilatını (İİT) toplayarak “Doğu Kudüs’ün Filistin’in başkenti” olarak sayılması yönünde bir kararın çıkarılmasına öncülük eden Türkiye’nin, BM sürecinde aktif rol oynayarak 193 üye ülkeden oluşan BM Genel Kurulu’nda 3’te 2 imzanın toplanması için girişimde bulunacağı belirtilmişti.
BMGK’nın önceki kararının hiçe sayılması
İsrail’in Doğu Kudüs’ü 5 Haziran 1967’de işgalinden yıllar sonra 1980’de tek taraflı olarak kentin doğusunu ve batısını “birleşik başkenti” ilan etmesi üzerine toplanan BGMK, 1980’de kabul ettiği 478 sayılı kararla, İsrail’in ilhak ve başkent ilanını geçersiz saydı. Bu kararda veto yetkisini kullanmayan ABD dahil tüm uluslararası toplum Doğu Kudüs’ün işgal altında olduğunu kabul ederken, İsrail’de büyükelçiliği bulunan tüm ülkelerin temsilcilikleri Tel Aviv’de bulunuyor.
Karar ABD’yi BM’de izole etti
ABD Başkanı Donald Trump, daha önce seçim konuşmalarında dile getirdiği ve 6 Aralık 2017 tarihine kadar değinmediği Kudüs ilgili tek taraflı kararından hemen sonra Bolivya, Fransa, İngiltere, İsveç, Italya, Mısır, Senagal ve Urugay’dan oluşan 8 BMGK üyesi ülke 8 Aralık’ta konuyu görüşmek üzere Konsey’i acil toplantıya çağırmıştı.
Toplantıda veto yetkili ABD yüzünden kararı kınayan bir resmi açıklama yapılamazken AB üyesi ülkelerin BM Daimi Temsilcileri bir araya gelerek karara karşı bir açıklama yapmışlardı.
Toplantıda konuşan ABD Daimi Temsilci Nikki Haley, kararın savunan bir konuşma yaptı. Haley savunmasında, ABD’nin sınırlar konusunda bir karar almadığını belirterek bunun İsrail ve Filistinliler tarafından kararlaştırılacağını ileri sürdü.
Büyükelçi Haley ayrıca kararın nihai statü sorunlarını önceden belirlemediğini iddia etti.
ABD Başkanı Trump tarafından Kudüs’ün tek taraflı şekilde İsrail’in başkenti olarak kabul edilmesi ABD’yi BM’de izole olmasında neden olurken, karar nedeniyle başta ABD olmak üzere dünya genelinde protesto eylemleri gerçekleştiriliyor.
