Selçuk Acar, WASHINGTON
Beyaz Saray’ın özel konuğu olarak, ABD’ye gelen Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, Beyaz Saray’da Başkan Barack Obama’yla tarihi bir görüşme gerçekleştirdi.
13 Mayıs günü İngiltere Başbakanı David Cameron’u ağırlayan ve ağırlıklı olarak Suriye, İran ve Ortadoğu’daki gelişmeleri görüşen Başkan Obama, bugün de, Başbakan Erdoğan’ı ağırladı. İki liderin görüşmesinde, enerji ve savunma işbirliği, Avrupa Birliği Serbest Ticaret Anlaşması’nın yanında, terör, Ortadoğu’daki gelişmeler, İsrail’le ilişkiler, İran, mülteciler ve Türkiye’ye de ihraç edilmeye çalışılan Suriye’deki şiddet, ana gündem maddesi olarak ele alındı.
Görüşmeler, iki ülke için olduğu kadar bölge ve dünya için de, büyük önem arzediyor.
Tarihi ziyarete geniş katılım
Başbakan Erdoğan’ın Obama’yla gerçekleştirdiği tarihi Beyaz Saray görüşmesine Türkiye en üst düzeyde, kalabalık bir heyetle katılıyor. Heyette yer alan isimler ise, şu şekilde sıralandı: Başbakan Yardımcısı Bülent Arınç, Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, AB Bakanı ve Başmüzakereci Egemen Bağış, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız, Milli Savunma Bakanı İsmet Yılmaz, Ekonomi Bakanı Zafer Çağlayan, AK Parti Genel Başkan Yardımcıları Numan Kurtulmuş ve Mevlüt Çavuşoğlu, MİT Müsteşarı Hakan Fidan, AK Parti Grup Başkanvekili Ayşenur Bahçekapılı, Dışişleri Bakanlığı Müsteşarı Feridun Sinirlioğlu ve Türkiye’nin ABD Büyükelçisi Namık Tan.
Beyaz Saray’daki Türk heyetinde yer alan isimler arasında ilk defa bir MİT Müsteşarı’nın yer alması dikkat çekerken, görüşmeler öncesinde, Başbakan Erdoğan, Obama’ya ”Barack Hüseyin Obama” yazılı özel bir hat hediye ederek ilginç bir sürpriz yaptı.
Obama kendi ”iç savaşı”nda
Ülkesini iç savaşa sürükleyen Esad rejimine ‘kırmızı kırmızı’ çizgi uyarısı yapan, bunu yaparken de Rusya’yı da üzmemeye dikkat çeken Başkan Obama’nın Başkanlığa seçilmesiyle birlikte özellikle de son aylarda artan siyasi kutuplaşma, devletin işleyişinde önemli sorunlar yaratabilecek boyutta olması ve bunun Temsilciler Meclisi ile Beyaz Saray’a yansıması, kurumlar arası bir savaşa neden olurken, eli kolu bağlanan Obama’yı Beyaz Saray’ın tutsağı konumuna sokuyor. Son aylarda yaşanan silahlı saldırılar sonrasında Obama Yönetimi’nin desteklediği ve Cumhuriyetçilerle, silah lobisinin dinamosu rolündeki NRA’nın ”şiddetle” karşı olduğu silah ruhsatı alınmasında sicil kontrolünün zorunlu hale getirilmesini öngören yasanın Temsilciler Meclisi’nde reddedilmesi de, bu kutuplaşmanın en somut örneği oldu.
Beyaz Saray Basın Sözcüsünün geçen hafta yaptığı bir açıklamasında, Başkan Obama, Beyaz Saray’da görüşeceği Başbakan Erdoğan’la sadece Suriye’yi konuşmayacağını ifade etmişti.
Söz verdiği halde Guantanamo Tutukevi’nin kapatamasa da, genel olarak ABD askerlerini sıcak çatışma içine sokmaya karşı bir ABD profili çizen Başkan Obama, silah lobisinin ve Cumhuriyetçilerin tepkisini çekerken, üzerindeki Bingazi baskısının yeniden artırıldığı bir dönemde Başbakan Erdoğan’la görüşecek. Obama yönetimi, Ortadoğu’da tarihi kök ve tecrübelere sahip, sağlam ve iyi ilişkiler içindeki Türkiye’nin daha fazla desteğini ararken, aynı şekilde Türkiye’nin de ABD’den en büyük beklentilerinden birinin, bölgede karışıklıkların üssü haline gelen Suriye konusunda olacak.
İki liderin Beyaz Saray’da biraya gelmesi, adeta Suriye’deki kaos ve kanın Türkiye’ye de ihraç edilmesine yönelik bir adım izlenimi veren Reyhanlı’da yaşanan saldırının ardından gelmesi, görüşmede Suriye konusunu daha da öne çıkarmış bulunuyor.
Suriye, Beyaz Saray’da masaya yatırıldı
Onca akan kan ve hunharca katliamların yaşandığı Suriye’de rejim değişikliğinin zamanının çoktan geçmiş olmasına ve bu konuda Türkiye’nin kendisinden çok büyük umutları olmasına rağmen, Başkan Obama geçtiğimiz günlerde, Suriye’de Amerikan askeri olmayacak ve Suriye’ye Amerikan askeri gönderme planları olmadığını ifade etmişti.
Hatta Obama yönetiminin, Afganistan’daki durum ve bölgeden tamamen çekilme konusunda da Türkiye’ye işbirliği teklifleri sözkonusu. Görüşme; bugüne kadar Suriye’de yaşananlarla ortaya çıkan tabloda, Esad rejiminin en hızlı bir şekilde indirilmesi değil de, sanki çatışmaların şiddetinin daha da artması, saldırılarla alınan canların yanında, tarih ve kültürel izleri silinen bölgenin fizyolojik ve psikolojik olarak yıkılıp, derin yaralar almasını önlemek yerine, daha da artmasına yönelik, hatta ateşe ”körük vermek” ve ”benzinle gitmek” manasında gelen bir manazara önünde gerçekleşti.
Başbakan Erdoğan’ın Suriye konusunda elinde bir takım ciddi dosyalarla gerçekleştireceği Beyaz Saray görüşmesi, ”Obama”nın kimyasalla silahla aşılacağını söylediği ”kırmızı çizgiler” ışığında bir görüşme özelliğine .
Başbakan Erdoğan’ın Obama’ya, bir takım güçlü dosyalarla krizinin uzamasının zararlarını anlatması bekleniyor.
Obama yönetimi’nin Suriye muhalefetine muharebe silahi gönderme kararı aldığının açıklanması bölgedeki kaos ve kandan beslenenlerinin ellerini oğuşturmasına neden oluyor.
Suriye’de uzayan ve iç savaş şekline dönen, yönetim kriziyle doğan şiddetin Türkiye ihraç edilmesi, PKK’dan ‘boşalan’ yere yeni bir şiddetin oturtulması ve Türkiye’nin ”çağdaş ve müreffeh medeniyetler seviyesi”nde yer almasını sekteye uğratacak yeni bir belası manasına gelen en son olaylar, Türkiye’de Erdoğan hükümetini zor durumda bırakırken, gerek Bingazi saldırısı ve Boston’daki bombalı terörist olaylarla yıpratılan Obama da, güçlü silah lobisi karşısında hedeflerinden şaşmış bir yönetim görüntüsü veriyor.
Erdoğan’ın Washington temaslarında neler var?
14 Mayıs akşamı Başkent Washington’daki askeri havaalanına inen Başbakan Erdoğan’ın Blair House’a geçişiyle, Beyaz Saray’ın özel misafirhanesine pek görme şansı yakalayamadığımız Türk bayrağı çekildi.
15 Mayıs Çarşamba günü, Lanham, Maryland’ta bulunan ve yıllar önce temeli atılan Türk Amerikan Kültür ve Medeniyet Merkez İnşaatına bir ziyaret gerçekleştirdi. Erdoğan burada, Türk-Amerikan Kültür ve Medeniyet Merkezi içindeki cami inşaatına üzerinde imzası bulunan mihrap taşını koydu.
Perşembe 09:45-11:45’de ABD Başkanı Barack Obama ile görüşmesini gerçekleştirecek olan Başbakan Erdoğan’ı, Beyaz Saray’a girişinde Merasim Kıtası karşıladı. Obama’nın Erdoğan’ı, Beyaz Saray içindeki ilk karşılamanın Oval Ofis’te yapılırken, bir grup muhabire fotoğraf verildikten sonra Bakanlar Kurulu Odası’na (Cabinet Room) geçildi.
İki lider öğle saatlerinde de Beyaz Saray’ın Rose Garden bölümünde ortak bir basın toplantısı düzenleyecekler.
Öğlen saatlerinde ABD Dışişleri Bakanlığı’nda Başkan Yardımcısı Biden ve Dışişleri Bakanı Kerry tarafından Erdoğan ve Türk heyeti onuruna bir öğle yemeği verecek. Dışişleri Bakanlığı’nın büyük Diplomatik Kabul Salonunda düzenlecek yemeğinin ardından, Temsilciler Meclisi Başkanı John Boehner ile basına kapalı bir görüşme gerçekleştirecek.
Başbakan Erdoğan’ın eşi Emine Erdoğa ise, Mayflower Renaissance Hotel Georgetown Üniversitesi ve Türkiye İş Kadınları Derneği ortaklığında düzenlecek “Role of Businesswomen in Peacebuilding and Development” başlıklı panelde bir konuşma yapacak.
Akşam saatlerine doğru ABD Ticaret Odası’nda İşadamlarıyla Yuvarlak Masa Toplantısı gerçekleştirecek olan Erdoğan ve Türk heyeti, saat 6:30-8:30 arasında da, Beyaz Saray’a gelen Türk liderler için pek alışık olmadığımız bir olay gerçekleşecek, Obama ve Erdoğan Beyaz Saray’da özel akşam yemeğinde bir araya gelecekler.
17 Mayıs Cuma günü ise, Başbakan Erdoğan’ın en önemli programlarından biri, arasında Brookings Institute’de yapacağı konuşma oluşturuyor. Erdoğan’ın burada yapacağı konuşmanın konusu ise, “AK Parti İktidarları ve Türkiye’nin Dönüşümü”
Erdoğan’ın Washington DC’deki son gününün son saatlerinde ise, Büyükelçilik rezidansında düzenlenecek resepsiyon ürk toplumu temsilcileri ve Türkiye’den gelen işadamları davet edildi.
