Bir hayvan surusu dusunun. Iclerinden birine dısarıdan gelecek herhangibir saldırıda hayvanların verecekleri tepki, dagılmak ve kacmak olacaktır. Bir tanesi dahi donup arkasına bakmaz ve her hayvan kendi canını kurtarmak derdiyle kacar. Yani maddi birliktelik bir guc ifade etmez.
Tıpkı ictimai baglılıgın kalmadıgı bir toplulukta oldugu gibi.
Her ferdin ayrı bir gayesi ve bu gaye icin harcanacak kendi zati kudretinden baska bir seyinin olmadıgı bır toplulukta, sayıları milyonları bulsa dahi birlesmis bir kuvvetten bahsedilemez. Ve o toplulugun kudreti iclerinden tek ferdinkine musavidir.
Cemiyet ve bunun bir ust asaması diyebilecegimiz cemaat ise, iste bu kudreti nufusu nispetinde ve hatta uzerinde tamamlayan ve saglamlastıran bır yapıdır.
Cemiyetlerde baglar ortak cikarlar uzerine kurulu ve cemaat kadar guclu olmasada her ikisinde de, ortak bir dava vardır inanilan.
Fertlerin davaya inanci ustun eserler vermelerine vesile olur. Neredeyse butun beseri eserler, devletler ve zaferler, ferdin icinde tasıdıgı bu inanc ve ictimai baglılıkla filiz verir.
Cemiyetin nufusunda ve gucunde buyuk katkısı olan cemaat, yapılanmada alt kume gibi konumlansada, cemiyeti uzun omurlu kılacak degerlere ve guclu bir ulku birligine sahiptir.
Cemiyet ve cemaat arasında, ruh ve beden arasındakine benzer bir butunluk vardır. Cemaat dunya nimetlerine bogulmaktan kacan, nefsini topruleyen, sabır ve sebatın en ust derecede oldugu, ve her ferdin tek tek nefsinden ve neticesinden emin oldugu bır kanadı temsıl eder.
Burada umitsizlige yer yoktur.
Cemiyette ise program ve tuzuk hakimdir, hiyerarsi esastır ve davanın lezzeti yok olur nimetler tadıldıkca.
Gayeden uzaklasmıs ve imani nefisle sarsılmaya baslamıs fertler umumiyetle cemiyette ve nadiren cemaatte zaafiyet yaratsada surecin catısmaya donusmesi akla aykırıdır.
Yollar, liderler,yuruyus farklı olsada, dava aynı davadır ve catısma luksu yoktur ruhla bedenin.
Ihtilafa goturecek her fitne ancak ve ancak suursuz fertlerin eseri olabilir ve bir ariza vuku buldugunda karsilikli istisareler tek cozum zeminidir.
Cemaat onderi kadar cemiyet lideri de; huzuru bozacak, fitneye sebep olacak fert ve eylemleri engelledıkce ıstıkrar bozulmaz, basarı gayeye derinden baglanan ve onun ugrunda “olcu” ile hareket edenlerin olur.
Son tahlilde cemaat samimiyeti ve cemiyet disiplini kaybolmadıkca her iki yapidan da fayda vardır topluma.
Milli ve manevi hislerden zemin alan inanc dolu bir yurusu bolmek de oyle kolay is degildir vesselam.
