BİRLEŞMİŞ MİLLETLER (TURKISH JOURNAL) – Selçuk Acar – ABD’nin ve Rusya’nın Suriye’nin Doğu Guta bölgesindeki gaz saldırısı nedeniyle BM Güvenlik Konseyi’ne dün sunduğu karar tasarısı bugün oylanacak. Bu arada, Rusya da benzer şekilde ABD’nin tepkisine rağmen kendi tasarılarını oylamaya sunacak.
Dönem başkanı Peru’nun yönetimdeki 15 üyeli BMGK toplantılarında, ABD ve Rusya’nın Konsey’e sundukları tasarıların oylaması yapılırken, birbirlerinin tasarılarına sıcak bakmayan Rusya-ABD arasında veto düellosu yaşanacak. Konseyde oylanacak 3 ayrı Duma tasarısının da kabul edilmesi beklenmiyor.
ABD’nin hazırladığı karar taslağı bugün yerel saatle öğleden sonra oylamaya sunulacak. Üye ülke temsilcilerinin dün akşam saatlerine kadar üzerinde görüştükleri tasarıya, daha önceki 11 Suriye tasarısını veto eden Rusya’nın sıcak bakmadığı öğrenildi.
ABD’nin BM Daimi Temsilcisi Nikki Haley de dünkü açıklamasında Rusya’nın söz konusu karar tasarısına sıcak bakmadığını belirtmesine rağmen, taslağı oylamaya sunacaklarını bildirmişti. Büyükelçi Haley dünkü BMGK konuşmasında ülkesinin BMGK’nın alacağı pozisyona bakmadan Suriye’de harakete geçeceğini belirtirken, “Suriye’de kimyasal silah kullanılmasında kimin suçlanacağı”na ilişkin karar tasarısı için oy istemişti.
Karar taslağı, kimyasal silah saldırılarından kimin sorumlu tutulacağı konusunda yeni bir soruşturma başlatılmasını ve yeni bir BM Bağımsız Soruşturma Mekanizmasının (UNIMI) kurulmasını öngörüyor. Taslağa göre görev süresi bir yıl olacak olan mekanizmanın gerek duyulduğunda görev süresi BMGK tarafından uzatılacak.
Rusya’nın BM Daimi Temsilcisi Vasily Nebenzya dün akşam saatlerinde yaptığı açıklamada tasarıyı değerlendireceklerini belirtmesine rağmen, Suriye’ye ilişkin karar tasarılarında bugüne kadar 11 kere veto hakkını kullanan Rusya’nın bu tasarıda da “hayır” oyu vererek tasarıyı veto etmesi bekleniyor.
Oylama mı oyalama mı, ne olursa olsun Trump kararlı
Bugüne kadar 11 Suriye karar tasarısına “hayır” oyu vererek veto eden Rusya’nın ABD’nin son tasarısına da sıcak bakmamasına rağmen, ABD’nin tasarıyı oylamaya sunması, bu konudaki güçlü bir iradenin ortaya konacağının sinyali olarak kabul edilebilir. Beyaz Saray’da, George W. Bush döneminin “şahin” diplomatı John Bolton’la görüşen Başkan Donald Trump’ın, Suriye’deki kırmızı çizgisi, Rusya’nın BMGK’da yaktığı kırmızı ışığa takılan Başkan Barack Obama gibi davranması beklenmiyor. Ekonomiden sağlığa bir çok alanda Obama’nın tam tersi yönde davranan Trump’ın Obama dönemindeki oyalamaya dönüşen BMGK oylamalarının sonucuna bakmadan, tıpkı Bush’un Irak’ta davrandığı gibi savaş kararı alabileceği izlenimi hakim.
Suriye’de kimyasal saldırı tartışması
Çatışmaların başladığından bu yana Esad rejimi ile silahlı muhalifler birbirlerini kimyasal silah kullanmakla suçladığı Suriye’de, Ağustos 2013’te Doğu Guta’ya atılan roketler yüzlerce kişiyi katlederken, BM bölgede Sarin gazı tespit etmişti. Ancak BM bu gazı kimin kullandığı konusunda bir bulguya ulaşamadı.
Nisan 2017’de Han Şeyhun’da 80 kişinin yaşamını yitirdiği bir başka katliamın ardından BM ile Kimyasal Silahların Yasaklanması Örgütü’nün (KSYÖ) ortak araştırmasında, Suriye Esad rejiminin kimyasal silah kullandığı bulgusuna ulaşılmıştı.
BM ve KSYÖ araştırması, hükümet yanlısı güçlerin, yedi yıllık süreçte en az 3 kez klorin kimyasalını kullandığını sonucuna varmıştı.
Sonuçta BMGK, Rusya ve ABD’nin doğrudan veya dolaylı düello aracı olmaya devam ederken, uluslararası sorunların çözümünün düğümlendiği, veto yetkili ülkelerin prestij kulübü rolünü aşamadığı etkisiz bir organ ve BM’nin varlığının sorgulanmasının en büyük gerekçesi olarak karşımıza çıkıyor.
http://www.turkishjournal.com/2018/04/09/abd-bmgkya-bakmadan-suriyedeki-saldiriya-cevap-verecek/
http://www.turkishjournal.com/2018/03/12/abdden-yeni-suriye-hamlesi/
