BİRLEŞMİŞ MİLLETLER (TURKISH JOURNAL) – Birleşmiş Milletler’de (BM) 3 Mayıs Dünya Basın Özgürlüğü Günü’ndeki Basın Özgürlüğü panelinde gösterilecek videonun “dengeli olmadığı” gerekçesiyle ertelenmesi, BM’deki yerleşik basının ve ABD’deki bir çok STK’nın “sansür” eleştirilerine ve tepkisine neden oldu. Video, Türkiye, Mısır, Rusya ve İran gibi ülkelerdeki basın özgürlüğünü konu alıyordu.
BM çatısı altında bulunan ve Türkiye’nin İspanya ile birlikte 2005 yılında kurucu ortağı olduğu Medeniyetler İttifakı (UNAOC) ile Washington merkezli Haber Okur-Yazarlığı Merkezi’nin (NLP), Dünya Basın Özgürlüğü Günü nedeniyle düzenleyeceği panel, etkinlik sırasında gösterilecek videodaki bir bölümün UNAOC tarafından çıkarılmasının istenmesi üzerine panel yapılamadı.
UNAOC Sözcüsü Nihal Saad ertelemeyle ilgili açıklamasında, Türkiye’nin adı anmadan videodaki bir bölümün
“dengeli olmadığını gördük.” ifadesiyle açıklarken
NLP, bir gün öncede internet sitesinde panelin moderatörlerinden Alan C. Miller imzasıyla yayımladığı açıklamada, UNAOC yetkililerinin, Türkiye’ye ilişkin referansların sunumdan kaldırılması talebinde bulunduğunu ifadesine yer verdi. Yazıda, UNAOC’ya cevaplarının hayır olması üzerine panelin belirsiz bir tarihe ertelendiği belirtildi.
Videoda, Ahmet Altan, Mehmet Altan ve Alman Die Welt gazetesinin muhabiri Deniz Yücel fotoğraflarıyla birlikte, “haksız şekilde darbe girişimine destek verdikleri gerekçesiyle ömür boyu hapis cezasına çarptırıldıkları” ifadeleri yer alıyordu. Videoda ayrıca Rusya, Pakistan, Meksika ve Mısır’daki basın özgürlüğü kısıtlamaları bölümünde gazetecilerin sorunlarına yer veriliyordu.
UNAOC internet sitesinde konuya ilişkin açıklamasında, etkinliğin ertelendiğini ve daha sonraki bir tarihte yapılmasının planlanacağını bildirdi. Kuruluş açıklamasında ayrıca, “Basın özgürlüğüne ve sorumluluk bilinciyle hareket etmeye kararlıyız.” ifadesine yer verdi.
BM’deki hiçbir resmiyeti olmayan ve fazla ses getirmesi beklenmeyen bir panelde UNAOC’un NLP’den videodan bir bölümün çıkarma talebi NLP tarafından “sansür” olacağı gerekçesiyle reddedildi.
30 Nisan pazartesi günü UNAOC’a iletilen videodaki “dengesiz” olduğu belirtilen bölümün çıkarılması talebi “sansür” olarak yorumlanırken, olayın BM’de ve 3 Mayıs Dünya Basın Özgürlüğü Günü’nde gerçekleşmesi, BM’deki yerleşik basın başta olmak üzere, bir çok kesimden büyük tepki çekti.
Gazeteci örgütleri ile birlikte ABD’li birçok gazeteci, BM’nin kalbindeki basın özgürlüğü panelinde yaşanan bu gelişmeye karşı attıkları twitter mesajlarıyla tepkilerini gösterdiler. Gazeteciler, BM Genel Sekreteri Antonio Guterres’in olaya karşı sessiz kalmasını şiddetle eleştirdiler.
Aynı zamanda panelin konuşmacılarından olan ve İran’daki halk ayaklanmasında attığı twitter mesajlarıyla öne çıkan Wall Street Journal gazetesinin BM muhabiri Farnaz Fassihi paylaştığı twitter mesajında, “Bir yandan BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, özgür basını desteklerken, diğer yandan BM’de gazetecilerin konuşacağı panel iptal ediliyor.” ifadelerini kullandı.
“Türkiye videoyla ilgili hiçbir talepte bulunmadı”
Turkish Journal’ın edindiği bilgiye göre Türkiye’nin BM Daimi Temsilciliği, videodaki Türkiye bölümünün çıkarılmasıyla ilgili herhangi bir talepte bulunmadı. İlgili bölümün kaldırılması talebi UNAOC’dan geldi. Ancak BM’deki etkinliklerinde BM basınından yeterli ilgi görmeyen UNAOC’nın bu talebinin “sansür” tepkisine neden olacağını bile bile Dünya Basın Özgürlüğü Günü’nün hemen öncesinde yapması, soru işaretlerine neden olurken, basının yoğun ilgisini çekti. Basın özgürlüğü konusunda son dönemde uluslararası tepkilere maruz kalan Türkiye’yi daha zor durumda bırakan bu talep yüzünden, Türkiye’deki basın özgürlüğünü konu alan olumsuz haberler dünyada daha geniş bir alana yayılmış oldu.
BM Genel Sekreter Sözcü Yardımcısı Farhan Haq gazetecilerin konuyla ilgili sorularına verdiği yanıtta, “BM olarak prensipte açık bir şekilde basın özgürlüğünü destekliyoruz ve gazetecilerin susturulmaması gerektiğini söylüyoruz.” ifadesini kullandı.
BM Muhabirleri Derneği’den Genel Sekreter Guterres’e çağrısı
Olay nedeniyle bir açıklama yayınlayan BM Muhabirleri Derneği (UNCA), açıklamada, “Genel Sekreteri António Guterres’i gerçekleri tam olarak tespit etmeye çağırıyoruz.” ifadesiyle birlikte, “BM her zaman, Genel Sekreterin Dünya Basın Özgürlüğü Günü’nde söylediği üzere ‘hakikat hakkımız’ı savunmalı.” dendi.
