İSTANBUL (TURKISH JOURNAL) – 1928 doğumlu Türkiye Ermenisi, Türkiye’nin fotoğrafçılık alanlarında uluslararası başarılara imza atan dünyaca ünlü ismi, objektifiyle tarih yazan duayen foto muhabiri Ara Güler vefat etti.
Florence Nightingale Hastanesi’nde tedavi gören ünlü fotoğrafçı, kalp yetersizliğinden 90 yaşında hayatını kaybetti.
Vefatıyla ilgili açıklama yapan Doktor Zafer Gökey, “Serviste 3 kez resüsitasyona cevap vermiş, yoğun bakımda da iki kere verdi ama üçüncüsünde ne yazık ki döndüremedik, başımız sağ olsun. Tamamen kalp yetersizliği.” dedi.
Hastane başhekimi Dr. Okan Özçeker ise, yaptığı yazılı açıklamada, şu ifadeleri kullandı:
“Değerli fotoğraf sanatçısı Ara Güler, konjestif kalp yetmezliği, kronik böbrek yetmezliği ve periferik arter hastalığı nedeniyle tedavileri Şişli Florance Nightingale Hastanesi’nde devam ederken, saat 22.10 sıralarında kalp ve solunum durması sebebiyle müdahale edilerek yoğun bakım ünitesine alınmıştır. Yoğun bakım ünitesinde tedavisi devam ederken saat 23.05’te kalp atımı ve solunumu tekrar duran Sayın Güler, yapılan tüm müdahalelere yanıt vermemiş ve saat 23.20’de vefat etmiştir. Ülkemizin, yakınlarının ve tüm sevenlerinin başı sağ olsun.”
68 yıldır fotoğraflarıyla zamanı durduran fotoğrafçılığın duayen ismi Güler, İstanbul fotoğrafları yanında, dünyanın ünlü ve tarihi isimlerinin fotoğraflarını çekerken, objektifiyle tarih yazdı.
Ortaylı: Türkiye bir tarihçisini kaybetti
Tarihçi İlber Ortaylı Güler’in vefatından sonra yaptığı açıklamada, Güler için sanatçı duyarlılığına sahipti diyerek, şunları söyledi:
“Türkiye bir tarihçisini kaybetti diyebiliriz. Memleketimizin en enterasan çağında, yani 2. Cihan Savaşı’ndan sonraki modernleşme evresini onun kadar ekrana getiren yok. Zamanın ne olduğunu kavrayan birisiydi. Çok kişi o zamanları kavrayamamıştı. Hepimiz yaşadıklarımızı unutacaktık ama onun sayesinde hatırlıyoruz.”
Cumhurbaşkanı Erdoğan’dan taziye mesajı
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan Ara Güler’in vefatı dolayısıyla bir taziye mesajı yayımladı.
Erdoğan, “Güler’in vefatını büyük bir teessürle” öğrendiğini belirttiği mesajında şunları kaydetti:
“Büyük sanatçılar, vefatlarından sonra da geride bıraktıkları eserleriyle yaşamaya devam ederler. Objektifiyle tarih yazan Ara Güler’i de işte böyle bir büyük sanatçı olarak görüyorum. Kendisine Master of Leica unvanı da verilmiş olan Güler, dünyanın önemli haber ajansları ve yayınlarında ülkemizi en iyi biçimde temsil etmiştir. Winston Churchill’den Bertrand Russell’a, Indira Gandi’den Salvador Dali’ye, Alfred Hitchcock’tan Picasso’ya birçok tarihi kişiyle gerçekleştirdiği foto röportajlar, asla hafızlardan silinmeyecektir. Dünyanın önemli müze ve koleksiyonlarında yer alan eserleri ve milyonlara ulaşan fotoğraf albümlerinin yanı sıra, kıymetli bir insan olarak hayatımızda bıraktığı derin izlerle de Ara Gürel ustayı daima saygıyla hatırlayacağız. Yakın geçmişte objektifine yansıma mutluluğunu yaşadığım değerli sanatçımızın vefatından duyduğum derin üzüntüyü bir kez daha ifade ediyor, yakınlarına ve sevenlerine başsağlığı diliyorum.”
Cenaze töreni 20 Ekim’de
Güler için ilk tören 20 Ekim Cumartesi günü saat 12.00’de Beyoğlu Üç Horan Ermeni Kilisesi’nde düzenlenecek. Ara Güler’in cenazesi, Şişli Ermeni Mezarlığı’nda toprağa verilecek.
Ara Güler’in özgeçmişi
Güler, Beyoğlu, İstanbul’da 16 Ağustos 1928’de Türkiye Ermenisi bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi.
Getronagan Ermeni Lisesi film stüdyolarında sinemacılığın her dalında çalışırken yönetmen ve oyun yazarı olma hayaliyle Muhsin Ertuğrul’un tiyatro kurslarına devam eden Ara Güler, 1950’de Yeni İstanbul gazetesinde gazeteciliğe başladı.
İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi mezunu olan Güler, 1958’de Time-Life, Paris-Match ve Der Stern dergilerinin yakın doğu foto muhabirliği görevlerini üstlendi. Hayat dergisinde fotoğraf bölüm şefi olarak çalışmaya başlayan Güler, 1953’de Henri Cartier Bresson ile tanışarak, Paris Magnum Ajansı’na katıldı.
Ara Güler’i, İngiltere’de yayımlanan “Photography Annual Antalojisi” dünyanın en iyi 7 fotoğrafçısından biri olarak tanımladı. Aynı yıl Amerikan Dergi Fotoğrafçıları Derneği’ne tek Türk üye olarak kabul edilen Güler, 1962’de Almanya’da çok az fotoğrafçıya verilen “Master of Leica” unvanını kazandı ve İsviçre’de çıkan Kamera dergisinde kendisine özel bir sayı ayırdı.
Mariana Noris’in 1953’te ABD’de basılan “Young Turkey” adlı yapıtında fotoğrafları kullanılan Güler’in, 1967’de Japonya’da çıkan “Photography of the World” antolojisinde Richard Avedon ile birlikte bir dizi fotoğrafı yayımlandı.
Güler’in, Kanada’da 1967’de açılan “İnsanların Dünyasına Bakışlar” sergisinde, 1968’de New York Modern Sanatlar Galerisi’nde düzenlenen “Renkli Fotoğrafın On Ustası” adlı sergide; aynı yıl Almanya’da Köln’de Fotokina Fuarı’nda yapıtları sergilendi.
Picasso ile röportaj “Turkey” adında fotoğraf albümü 1970’te Almanya’da yayımlanan Ara Güler’in, sanat ve sanat tarihi konularındaki fotoğrafları ABD’de Time-Life, Horizon ve Newsweek kitap bölümlerince ve İsviçre’de Skira Yayınevi tarafından kullanıldı. 1971’de Lord Kinross’un “Hagia-Sophia” (Ayasofya) kitabının fotoğraflarını çeken Güler, yine Skira yayınevince Picasso’nun 90. yaş günü için yayımlanan “Picasso Metamorphose et unite” adlı kitap için Picasso’nun foto-röportajını yaptı.
Paris Ulusal Kitaplık’ta 1972’de sergisi açılan Güler, 1975’te ABD’ye davet edildi ve birçok ünlü Amerikalının fotoğraflarını çektikten sonra “Yaratıcı Amerikalılar” adlı sergisini dünyanın birçok kentinde sergiledi. Yine aynı yıl Yavuz zırhlısının sökülmesini konu alan “Kahramanın Sonu” adlı bir belgesel film çeken Güler, 1979’da Türkiye Gazeteciler Cemiyeti’nin “Foto Muhabirliği” dalındaki birincilik ödülünü kazandı.
Fotoğraflarının bir kısmı 1980’de Karacan Yayıncılığın “Fotoğraflar” adlı kitabında basılan Güler, 1986’da Hürriyet Vakfı’nca basılan Prof. Abdullah Kuran’ın yazdığı “Mimar Sinan” kitabını fotoğrafladı. Aynı kitap 1987’de “Institute of Turkish Studies” tarafından İngilizce olarak yayımlandı. 1989’da “Ara Güler’in Sinemacıları” kitabı basıldı.
Ara Güler, 1991’de Dışişleri Bakanlığı için Halikarnas Balıkçısı’nın (Cevat Şakir Kabaağaçlı) “The Sixth Continent” adlı kitabını fotoğrafladı.
Bu arada bütün dünyayı gezerek foto röportajlar yapan ve bunları Magnum Ajansı ile dünyaya duyuran Ara Güler, İsmet İnönü, Winston Churchill, Indira Gandi, John Berger, Bertrand Russel, Bill Brandt, Alfred Hitchcock, Ansel Adams, Imogen Cunningham, Salvador Dali, Picasso gibi birçok ünlü kişi ile röportajlar yaptı ve fotoğraflarını çekti.
“Biz, fotoğrafçı değiliz, foto muhabiriyiz” Ara Güler’in yıllarca üstünde çalıştığı Mimar Sinan yapıtlarının fotoğrafları, 1992’de Fransa’da, ABD ve İngiltere’de “Sinan, Architect of Soliman the Magnificent” adlı kitabı yayımlandı. Aynı yıl “Living in Turkey” adlı kitabı İngiltere, ABD ve Singapur’da “Turkish Style” başlığıyla, Fransa’da “Demeures Ottomanes de Turquie” adıyla yayımlandı. 1994’te “Eski İstanbul Anıları”, 1995’te “Bir Devir Böyle Geçti”, “Yitirilmiş Renkler ve Yüzlerinde Yeryüzü” fotoğraf kitapları yayımlandı.
Ara Güler’in fotoğrafları Paris Ulusal Kitaplık’ta, ABD’de Rochester Georg Eastman Müzesi’nde, Nebraska Üniversitesi Sheldon Koleksiyonu’nda bulunuyor. Güler’in fotoğrafları Köln Mueseum Ludwing’de Das Imaginare Photo Museum’da sergileniyor.
Arşivinde 2 milyonu aşkın fotoğraf bulunan Ara Güler’in ödülleri arasında Cumhurbaşkanlığı Kültür Sanat Büyük Ödülü ile Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülü de yer alıyor.
