BERLİN (TURKISH JOURNAL)- Selçuk Acar – Almanya’nın Başkenti Berlin’deki kritik Libya Zirvesi’nden kesin çözümü hedefleyen bir yol haritası çıkmazken, içinde ateşkes çağrısının da bulunduğu, siyasi ve askeri maddeleri içeren 55 maddelik taslak metin üzerinde uzlaşma sağlandı ve çözüm için Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK) adres gösterildi.
Almanya Başbakanı Angela Merkel’in ev sahipliğinde, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, İngiltere Başbakanı Boris Johnson ve Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un da bulunduğu 11 ülke lideriyle birlikte BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, Libya’da ateşkesin sağlanması ve siyasi çözümü destekleme amacıyla Berlin’de uluslararası konferansta bir araya geldi.
Zirvede ABD’yi Dışişleri Bakanı Mike Pompeo temsil etti.
Libya Devlet Başkanı Muammer Kaddafi’nin katledilmesinden bu yana ülkede devam eden krize kalıcı çözümün ele alındığı konferans 4 saatten fazla sürdü.
Kritik zirveden kesin çözümü hedefleyen bir yol haritası çıkmazken, liderler zirve öncesi hazırlanan ekonomik siyasi ve askeri maddeleri içeren 55 maddelik taslak metinde büyük oranda uzlaştı. Metinde, taraflara “derhal ateşkes” çağrısı da yer alıyor.
Libya’da çatışan taraflara kesin silah ambargosu uygulanması kararıyla birlikte buna uymayanlara cezalar öngörülürken, kesin çözüm için BMGK adres gösterildi.
Zirvede, 55 maddeden oluşan Libya barış planı tüm katılımcılar tarafından imzalandı. İmzalanan kararda, Libya’da savaşan tarafları siyasi çözüm için masaya davet ediyor ve “Tüm taraflar, BM’nin Libya Özel Temsilciliği gözetiminde, Libyalılar tarafından başlatılmış bir siyasi süreci yürütmelidir” deniyor.
Metinlerin BMGK’da kabul edilerek resmiyet kazanması gerekiyor
Zirvenin ardından BM Genel Sekreteri Guterres, Almanya Dışişleri Bakanı Heiko Maas ve BM’nin Libya Temsilcisi Ghassan Salame ile birlikte basın toplantısı düzenleyen Merkel, Libya ihtilafındaki çabalara yeni bir siyasi ivme kazandırmak istediklerini belirtti.
Merkel açıklamasında, Libya Konferansı’nın BM’nin Libya’daki barış çabalarına katkı sunduğunu ifade ederken, imzalanan metinlerin BMGK’da kabul edilmesi gerektiğini ve böylelikle uluslararası resmiyet kazandırılması konusunda mutabık kalındığını vurguladı.
BM Genel Sekreteri Guterres de basın toplantısındaki açıklamasında, tüm katılımcıların, gerilimin tırmanmasını önlemek için çaba harcayacakları taahhüdünü verdiğini bildirdi. Guterres ayrıca, Trablus yönetiminin başbakanı Fayiz es-Serrac ve kendini Libya Ulusal Ordusu olarak tanımlayan silahlı birliklerin komutanı General Halife Hafter’in belirleyeceği beşer kişilik delegasyonların BM’nin öncülüğünde önümüzdeki günlerde İsviçre’nin Cenevre kentinde görüşeceğini belirtti.
Toplantıda konuşan Maas ise açıklamasında ”Önümüzde zor bir yol var. Asıl çalışma bu andan itibaren başlıyor.” ifadelerini kullanırken, siyasi bir çözüm için tarafların bir araya getirilmesi gerektiğinin altını çizdi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, zirve öncesinde Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile birlikte Cezayirli mevkidaşları ile bir görüşme gerçekleştirdi.
Konferansa, ev sahibi Almanya’nın yanı sıra Türkiye, ABD, Rusya, İngiltere, Fransa, Birleşik Arap Emirlikleri, İtalya, Mısır, Cezayir, Kongo ile Birleşmiş Milletler, Avrupa Birliği, Afrika Birliği ve Arap Birliği temsilcileri katıldı.
Yunanistan’ın konferansa davet edilmediği için rahatsız olduğu bilinirken, davetlililer arasında krizin tarafları, BM’nin desteklediği Ulusal Mutabakat Hükümeti Başbakanı Fayiz Es-Sarrac ile ülkenin doğusunu kontrol altında tutan muhalif Halife Hafter de bulunuyor.
BM tarafından tanınan Ulusal Mutabakat Hükümeti’ne, başta her fırsatta Libya’nın toprak bütünlüğünden yana olduğunu belirten ve ülkede güvenliğin sağlaması amacıyla Libya’ya asker gönderme kararı alan Türkiye olmak üzere İtalya ve Cezayir destek veriyor.
Hafter’i destekleyen ülkelerin başında ise Rusya, Fransa, Birleşik Arap Emirlikleri ve Mısır geliyor. ABD, Libya konusunda net bir tutum sergilemezken; Rusya’nın askeri destek dahil Hafter üzerinde ciddi bir etkisi biliniyor. Rusya’nın sonbaharda hava desteği vermesiyle Hafter güçleri başkent Trablus’u kuşatmıştı.
Libya’da barışın sağlanmasında topun, BM’nin ülkeleri bağlayıcılığı olan savaş dahil siyasi kararlar alan ve Rusya’nın veto yetkisine sahip 5 üye ülkeden biri olduğu BMGK’ya atılması, Rusya’daki toplantıda imzadan kaçan Hafter’e askeri olarak ilerleme sağlaması konusunda zaman kazandırırken, bölgede Türkiye’nin askeri varlığına karşı bir BMGK kararının alınması ihtimali de doğurmuş oldu.
