BİRLEŞMİŞ MİLLETLER (TURKISH JOURNAL) – Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres’in, BM Güvenlik Konseyi üyelerine, Kıbrıs’taki Barış Gücü’nün görev süresinin 31 Temmuz 2020’ye kadar (6 ay daha) uzatılmasını önerdiği rapor taslağında, Berlin’deki toplantının ardından, BM himayesinde iki taraf ve garantör ülkeler arasında beşli görüşme yollarını aradıklarını belirterek “Bu sefer farklı olmalı” ifadesini kullandı. Guterres Kıbrıs ve çevresinde hidrokarbonlara ilişkin ise, “Pek çok kez dediğim gibi Kıbrıs ve çevresinde bulunan doğal kaynaklardan iki toplum da yararlanmalı ve bu konu Kıbrıs sorununa kalıcı bir çözüm bulunması için güçlü bir teşvik unsuru olmalıdır” dedi.
BM Genel Sekreteri Guterres son BM Kıbrıs Barış Gücü (UNFICYP) raporunda, Kıbrıs sorununun çözümsüz kalmasının sürdürülebilir olmadığını yineleyerek “Kıbrıs sorununa kalıcı bir çözüm bulunabileceğine dair umudumu halen korumaktayım” ifadesine yer verirken, Kıbrıs ve çevresinde hidrokarbonlara ilişkin yaşanan gelişmelere de değindi.
Raporunda Guterres, Kıbrıs ve çevresinde hidrokarbonlara ilişkin yaşanan gelişmeleri dikkatle ve endişeyle izlediğini belirtirken, “Pek çok kez dediğim gibi Kıbrıs ve çevresinde bulunan doğal kaynaklardan iki toplum da yararlanmalı ve bu konu Kıbrıs sorununa kalıcı bir çözüm bulunması için güçlü bir teşvik unsuru olmalıdır” ifadelerini kullandı.
Taraflardan daha fazla gerilime yol açacak faaliyetlerden kaçınmaları ve gerilimin azalması için ciddi çaba sarfetmelerini isteyen Guterres, Crans Montana Konferansının sonuç vermemesinin ardından adada ve çevresinde yaşanan gerginliklerin giderek artığını vurguladı.
Guterres, hidrokarbonlar konusunda iki tarafın masaya iki ayrı öneri koyduklarını, ancak bu konuda iki tarafın görüşlerinde önemli farklılıklar olduğunu belirtti.
2017’de başarı sağlayamadan sona eren Crans Montana Konferansının ardındaki dönemde Kıbrıs’ın hem içinde hem de başta hidrokarbonlar konusu olmak üzere çevresinde gerginliklerin kademeli olarak artığını belirten Guterres, “İki lideri, garantör ülkeleri ve diğer ilgili tarafları önümüzdeki dönemi en iyi şekilde değerlendirmeye çağırıyorum” dedi.
Beşli görüşme çağrısı
Guterres, BM Güvenlik Konseyi üyelerine gönderilen, adada 20 Haziran ile 18 Aralık 2019 tarihleri arasında yaşanılan önemli gelişmelere ve UNFICYP’in faaliyetlerine yer verilen raporunda, raporunda Kıbrıs sorununun çözümü konusunda uygun bir zamanda BM himayesinde beşli bir görüşme yapılması olasılığını değerlendirmek üzere hem Kıbrıslı Türk ve Rum liderlerle, hem de garantör ülkelerle birlikte çalışma yönündeki iradesini yeniden teyit etti.
Raporun önemli gelişmelere ilişkin bölümünde, BM üst düzey yetkilisi Jane Holl Lute’un, raporun yazıldığı dönemde Kıbrıs’ta ilgili taraflarla görüşmelerinin sürdüğünü ve Kıbrıs sorunu müzakerelerine başlangıç noktası oluşturacak referans kavramları adı altında bir belge için uzlaşma sağlamaya çalıştığını anımsattı. Guterres, bu kapsamda 25 Kasım’da Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı ve Rum lider Nikos Anastasiadis ile Berlin’de gayriresmi bir görüşmede bir araya geldiğini hatırlattı. Toplantının ardından yaptığı açıklamada da belirttiği üzere, görüşmedeki tartışmaların sürece odaklı ve dürüst bir şekilde yapıldığını ifade eden Guterres, iki liderin, ilgili BM Güvenlik Konseyi kararları ve siyasi eşitlik çerçevesinde iki toplumlu, iki bölgeli federasyon temelinde bir anlaşmaya varma yönündeki iradelerini bir kez daha teyit ettiklerini vurguladı.Genel Sekreter, Berlin toplantısında iki liderin, adadaki statükonun sürdürülemez olduğunu vurgulayarak adada kapsamlı ve kalıcı bir anlaşmaya öngörülebilir bir gelecekte varılmasının, iki toplumun gelecekteki refahı için son derece önemli olduğu konusunda hemfikir olduklarını ifade etti. Guterres, bu kapsamda Akıncı ve Anastasiadis’in, 11 Şubat 2014’teki Ortak Açıklama, geçmiş mutabakatlar ve son olarak da 30 Haziran 2017’deki Guterres Çerçevesi’ne bağlılıklarını teyit ettiklerini de bildirdi.
”Raporda Guterres, Berlin görüşmesinin ardından da belirttiği üzere, “aşamalı, anlamlı ve sonuç odaklı müzakerelerin mümkün olabilen en kısa zamanda başlayabilmesi için referans kavramlarında uzlaşma sağlanması için çaba harcamaya bizzat hazır olduğunu” bir kez daha ifade etti. Bu kapsamda uygun bir aşamada, BM himayesinde olası bir gayriresmi beşli toplantı düzenlenmesine yönelik bir yol bulunması için iki lider ve garantör ülkelerle birlikte çalışmaya hazır olduğunu vurgulayan Guterres, “Bu sefer farklı olmalı” dedi ve bu yönde ortak anlayış birliği olduğunu da belirtti.
Guterres, “Liderlerden, garantör ülkelerden ve ilgili diğer taraflardan önümüzdeki dönemi verimli bir şekilde kullanmalarını istiyorum” ifadesini kullandı.
Görev süresi bu ayın sonunda dolacak UNFICYP’in süresinin 31 Temmuz 2020 tarihine kadar 6 aylığına uzatılması öngörüldü. Bu kapsamda, BM Güvenlik Konseyi’nin, Genel Sekreterin UNFICYP raporundaki görüş ve tavsiyelerini önümüzdeki günlerde yapacağı bir toplantıda ele alıp tartışması, 30 Ocak’ta ise bir karar alarak gücün görev süresini 6 aylığına uzatması bekleniyor.
