BİRLEŞMİŞ MİLLETLER (TURKISH JOURNAL) – Selçuk Acar – Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres, İdlib’de Türkiye ve Suriye arasındaki “çatışmaların durdurulması” çağrısı yaparken, Libya’da Berlin Konferansı’nın ardından alınan kararlara rağmen, ateşkesin ihlal edilmesini ve yaşanan son gelişmeleri skandal olarak yorumladı.
Genel Sekreter Guterres, BM Genel Merkezi’nde düzenlediği yıllık basın kapsamlı ilk toplantısında iklim krizi, Suriye, Libya, Koronavirüs ve Trump yönetiminin hazırladığı büyük tepki çeken Ortadoğu Doğu Barış planı başta olmak üzere gündeme ilişkin açıklamalarda bulundu.
İklim değişimi ve dünyayı en fazla kirleten ülkeler
İklim kriziyle ilgili “Geçen sene okyanusların ısınmasındaki artış, insanlığın 2000 yılından bu yana tükettiği enerjiden yirmi kat daha fazla.” ifadesini kullanan Guterres, Brezilya’daki Amazon ormanlarından sonra, Avustralya’da uzun süredir devam eden orman yangınlara dikkat çekti. Guterres açıklamasında, “Avustralya’da olanlar Avustralya’da kalmayacak, bu yangının dumanı Avustralya’nın 2018’deki 6 aylık karbon salınımına eşit.” ifadesini kullandı.
Bir soru üzerine en fazla karbon salınımında bulunan ülkeleri sıralayan Guterres, bu ülkelerin ABD, Avrupa Birliği, Çin, Hindistan, Rusya ve Japonya olduğunu bildirdi ve ülkelerden 2050’e kadar karbon salınımını sıfıra indirmelerini istedi.
Libya’da yaşananlar skandal
Guterres toplantıda ayrıca Libya’daki son duruma ilişkin değerlendirmesinde, ateşkes ihlalinin skandal olduğunu vurguladı.
Genel Sekreter, “BM’nin silah ambargosuna uyulmasını, dış müdahalenin sona ermesini ve ateşkes yolunda adımlar atılmasını” öngören 19 Ocak’ta Berlin’de yapılan Libya toplantısında kabul edilen anlaşmanın ardından Libya’da tarafların ateşkesi ihlal etmesini ve yaşanan gelişmelerin skandal olduğunu söyledi.
İdlib endişesi
Guterres Suriye’yle ilgili sorulardan birine verdiği yanıtta, İdlib’deki saldırıların tırmanmasından “büyük endişe” duyduğunu ifade etti.
Açıklamasında, “Tamamen kontrol dışı bir duruma yol açacak seviyeye gelmeden önce bu çatışmaların bitmesi gerekiyor” diyen Genel Sekreter, İdlib’de, “Türk ve Suriye Ordusu’nun birbirini bombaladığını görmekten endişe duyduğunu” vurguladı.
Toplantıda ilk defa Çin’de görülen ve dünyaya yayılan ölümcül koronavirüsü konusuna da değinen Genel Sekreter Guterres, hastalıkla ilgili etnik ayrımcılık yapılmaması çağrısında bulundu.
Ortadoğu Barış planına BM’nin bakışı
Guterres, Trump yönetiminin “Yüzyılın anlaşması” olarak nitelediği “Orta Doğu Barış Planı”nı değerlendirirken İsrail-Filistin çatışmasındaki sorunun çözümüne uluslararası hukuku adres gösterdi.
Bu konudaki açıklamasında ”Konumumuz çok açık. Filistin meselesiyle ilgili BM kararlarının ve uluslararası hukukun koruyucularıyız” diyen Guterres söz konusu barış planının 1967 öncesi sınırlara dayanması gerektiğini belirtti. Guterres, BM olarak “İki devletli çözüme tamamen bağlıyız.” ifadesini yineledi.
Ortadoğu Barış planının mimarlarından Başkan Trump’ın damadı ve danışmanı Jared Kushner, perşembe günü ABD’nin Daimi Temsilcik binasında, BM Güvenlik Konseyi üyelerini kapalı kapılar ardında yapılacak toplantıda bilgilendirecek.
Bu arada Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas da 11 Şubat’ta yapılacak BM Güvenlik Konseyi toplantısında katılması beklenirken, konsey üyesi Tunus tarafından Filistin’i destekleyen bir karar taslağı çalışması devam ediyor.
