NEW YORK (TURKISH JOURNAL) – Ali Çınar – ABD, Çin’in Vuhan kentinden tüm dünyaya hızlı şekilde yayılan Covid-19 salgını nedeniyle en ölümcül ayını yaşarken, ülkedeki can kayıpları 35 bin geçti.
Neredeyse geçen haftadan beri ortalama günde 2 bin Amerikalı hayatını kaybediyor. Aynı zamanda, coronavirüs mücadelesiyle birlikte Amerikan sağlık sistemi tekrar sorgulanmaya başladı.
Birçok eyalet valisi tıbbi malzemelerin yeterli olmadığından şikayetçi ve haftalarca acil yardım talebinde bulundular. Başkan Trump bile sıkça geçmiş dönemlerdeki, sağlık sistemindeki yapılan hataları ve çalışmayan sistemi eleştiren açıklamalarda bulunuyor. ABD o kadar tıbbi malzeme eksikliği yaşıyor ki, 1950 yılında çıkarılmış “Savunma Üretimi Yasası”nı aktivitede ederek, özel şirketlere ihtiyaç olan tıbbi malzemeleri üreteceksiniz emri çıkardı.
Peki buna neden olan sağlık sistemi ABD’de hakikaten çöktü mü?
ABD’de sağlık konusu her Başkanlık seçiminde gündeme gelir. Hatta her hükümetin sağlık politikalarında farklı adımları ile her dönemde değiştiğini görüyoruz. Genele baktığımızda, sağlık sistemi ile ilgili nedenler çok. Hem Demokrat hem Cumhuriyetçi partinin sağlık sisteminde farklı düşünmesi ve ona göre ideolojisini sunması, sağlık hizmetlerinin pahalı olması, adil olmayan sağlık hizmetlerin verilmesi, yetersiz tıbbi çalışan ve malzemelerin eksikliği vede büyük bir sağlık sigorta şirketlerin kazandığı rant.
Bilhassa, sağlık sigorta şirketlerinin ABD’deki pazar payı ise 1.1 trilyon dolar. Yanlış duymadınız. Trilyon dolar! Müthiş bir rant dönüyor o nedenlede sağlık sigorta şirketleri Washington DC’de sadece 2019 yılında, 155,188,442 dolar harcayarak, Kongreyi etkilemek için çalışma yapmışlar.
ABD’de, hastanelerin masrafı ise 1 trilyon doları geçmiş durumda. Hem sağlık hizmeti almak hemde sağlık malzemelerinin kendisi inanılmaz pahalı. Doktorların durumuna baktığımızda. ABD’de toplam 1,005,295 doktor bulunuyor. 164,000 sağlık personeli ABD’de doğmuş değil ve % 17’sı ise Amerikan vatandaşı değil. ABD Tıp Derneğine göre ABD’de 2030’a kadar 105,000 doktor açığı olacak.
Yakın zamanda, ABD Dışişleri Bakanlığı Konsolosluk İşleri Birimi tarafından “Tıp profesyonelleri için vize güncellemesi” adı altında yurtdışından acilen sağlık personeli alacağız bildirisi yayınlandı. Sigortasız olan coronavirüslü bir hastanın tedavi masrafı 30bin doları geçiyor.
Eğer sigortanız varsa tedavinin durumuna göre faturası 10bin dolar civarına çıkıyor. Geçen hafta, Trump yönetimi, sigortası olmayan Covid-19’lu hastaların bedava tedavi olacağını açıkladı. Dün konuştuğum, New Yorktaki bazı sigorta temsilcileri bu konuda hiçbir kararın daha uygulama aşamasında olmadığını belirttiler.
Aslında adil olmayan sağlık sistemine coronavirüsüne etnik gruplara bakarak da örnek verebiliriz. Örneğin Louisana’da, hayatını coronavirüsten kaybeden African-American oranı 70%. Michigan, Wisconsin, North Carolina, South Carolina gibi eyaletlere baktığımızdada hayatını kaybeden Afrikan-Amerikan sayısı fazla.
New Yorka baktığımız ilginç bir durum ortaya çıkıyor. New York eyalet valiliğinde resmi kaynağında,Latin kökenli Amerikalıların ölme oranı 34% , afrikan amerikalıların %28 ve beyaz Amerikalıların %27. Peki neden etnik kökenlilerin daha çok olduğunu görüyoruz: Finansal zorluklarla beraber kötü yaşam koşulları ve adil sağlık hizmeti alamamaları. Bu hizmeti alamamalarından dolayı da birçok kronik hastalıklara sahip olan etnik kökenlilerin coronavirüsü kaparak, öldüğü görülüyor.
Genele baktığımızda da, ABD 27 milyon sigortasız insan var. Yani sigortası olmadığı için ya tedaviye gidemeyen yada gidip borçlanan bir büyük kesimin olduğunu unutmamak lazım. Sağlık sisteminde Türkiye’nin daha iyi olduğunu net şekilde söyleyebiliriz. Şu anda bile maske bulmak ABD’de çok zor ne bir yerden ne de internetten alma imkanınız var.
New York’ta konuştuğum iki Türk doktor, şu anda durumun çok kötü olduğunu ve yakın arkadaşlarında virüs kaptığını belirtilerek. Sağlık systemin virüsle mücadeleyi kaldıramadığını ve ciddi reformaların olması gerektiğini dile getirdiler. Başta Amerika olmak üzere insan sağlığına daha çok yatırım yapılmasını maalesef kötü bir virüs belası ile öğrendik.
Umudumuz liderlerin sağlıklı nesillere yetiştirilmesi için daha ciddi ve aklıca yatırımlar yaparlar.
