BİRLEŞMİŞ MİLLETLER (TURKISH JOURNAL) – Selçuk Acar – Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK), BM Genel Sekreteri Antonio Guterres’in “ortak düşman” olarak adlandırdığı yeni tip koronavirüs Covid-19 salgınıyla mücadele amacıyla 90 gün küresel insani ateşkes talebi destekleyen karar tasarısını 3 ayı aşan müzakerelerin ardından oy birliği ile kabul etti.
15 üye ülkeden oluşan BM Güvenlik Konseyi, daimi üyelerden Fransa ve geçici üyelerden Tunus tarafından hazırlanan 2332 sayılı ”Covid-19” karar tasarısını 3 ay gecikmeli şekilde oy birliğiyile onayladı.
Konseyin iki daimi ülkesi ABD ve salgının yayıldığı ülke Çin arasındaki Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tartışmaları nedeniyle yaşanan anlaşmazlık yüzünden BM Güvenlik Konseyi’ni kilitlemesine neden olan tasarının son halinde, Çin’in istediği ifadelere yer verilmedi. DSÖ’ye doğrudan atıfta bulunulmayan tasarıda genel bir ifadeyle, ulusal ve uluslararası kuruluşların salgınla mücadeleye katkılarına yer verildi.
Karar, Genel Sekreter Guterres’in Covid-19 salgını nedeniyle 23 Mart’taki, salgının özellikle çatışma ve savaş bölgelerindeki yıkıcı etkilerinin azaltılmasını nedeniyle yaptığı “insani yardımların güvenli, engelsiz ve sürdürülebilir şekilde yapılabilmesi için derhal 90 gün küresel insani ateşkes” talebini içeriyor.
Suriye, Yemen, Libya, Güney Sudan ve Kongo’daki çatışmaları kapsayan karar, DAEŞ ve El Kaide’ye yönelik askeri operasyonlar için geçerli değil.
Uluslararası Kriz Grubu BM Direktörü Richard Gowan, 100 güne varan bir süredir “ortak düşman”a karşı onaylanamayan kararın kabulünden sonra yaptığı açıklamada, “BM’yi en kötü şekilde gördük” diyerek BM Güvenlik Konseyi’nin işlevsiz olduğunu vurguladı.
ABD’nin BM Daimi Temsilcisi Kelly Craft kararla ilgili açıklamasında şunları kaydetti:
“Amerika Birleşik Devletleri bugün oylanan kararı genel olarak desteklese de, bu virüsle mücadelede kritik yönler olarak şeffaflığı ve veri paylaşımını vurgulamak için önemli bir dil içermediğini belirtmek isteriz.”
Açıklamasında, “Biz salgını ele alırken küresel ateşkes çağrısı yapıyoruz. ABD, insani yardım ve sağlık yardımında dünyaya öncülük etmeye devam ediyor” ifadelerini kullanan Büyükelçi Craft, kararın yardım malzemelerinin güvenli bir şekilde teslim edilmesini sağlayacağını belirtti.
Almanya’nın BM Daimi Temsilcisi Christoph Heusgen ise kararının ardından yaptığı açıklamasında, “Müzakereler kolay değildi, ama bu karar, özellikle salgın karşısında farklılıkların gerçekten üstesinden gelinebileceğini gösteriyor.” ifadelerini kullandı.
Salgının yayılmasında, zamanında bilgilendirmede bulunmadığı gerekçesiyle Çin’i ve DSÖ’yü sorumlu tutan Trump yönetimi, 14 Nisan’da ”Çin yanlısı olmak ve salgınla mücadelede başarısızlık”la eleştirdiği DSÖ’ye fon desteğini keserken, ABD’nin DSÖ’yle ilişkisini kestiğini bildirmişti.
