Doç.Dr. Göknur Akçadağ- Nişantaşı Üniversitesi/İstanbul- Dünya üniversiteleri sıralamasında ilk on sırada bulunan üniversitelerin sanat müzeleri bulunmaktadır. Oxford Üniversitesi Ashmolean Müzesi, Cambridge Üniversitesi Fitzwilliam Müzesi, Stanford Üniversitesi The Iris & B. Gerald Cantor Center for Visual Arts Müzesi, Yale Üniversitesi Yale Sanat Galerisi, The Princeton Üniversitesi Princeton Sanat Müzesini bu örnekler arasında saymak mümkündür. İçinde yer alan Türk-Osmanlı eserlerinden bahsedeceğim Harvard Üniversitesi ilk müzesini 1784 yılında kurmuştu ve dünya genelinde örnek olabilecek çok sayıda koleksiyon ve müze içinde bulunduran bir müze olmuştur. Harvard Sanat Müzeleri, antik dönemlerden günümüze tarihlenen, Amerika, Avrupa, Kuzey Afrika, Akdeniz ve Asya Medeniyetlerine ait 250.000 eser bulunuyor.
Sanat Müzesi üç ayrı sanat müzesinden meydana gelmektedir. 1895 yılında kurulan Fogg, 1903 yılında kurulan Busch- Reisinger, 1985 yılında kurulan Arthur M. Sackler Müzesi, Harvard Art Museums’u oluşturmaktadır. Fogg Müzesi, İtalyan erken Rönesans, 17. Yüzyıl Hollanda ve 19. Yüzyıl Fransız ve İngiliz Sanatına ait eserler, Amerika Sanatı koleksiyonu, erken dönem alçı koleksiyonları, fotoğrafları ve yayınları, batı kökenli resim, heykel, dekoratif sanat eserleri, fotoğraf, baskıları ve Ortaçağ’dan günümüze kalma eserleriyle tanınmıştır.
Busch-Reisinger Müzesi’nde, ortaçağ kabartmaları, heykelleri, 18. yüzyıl sanatı, Avrupa’daki savaş sonrası eserleri ve çağdaş sanat eserleri, Bauhaus ile ilgili çalışmalar, özellikle Almanca konuşulan ülkelerin sanatı, 1880 sonrası sanat, Alman ekspresyonizmi eserleri sergilenmektedir.
Arthur M. Sackler Müzesi en kapsamlı Asya sanatı örneklerini sergileyen müzelerden birisi olarak öne çıkmakta, arkaik Çin yeşim taşı objeler, antik bronzlar, Budist heykeller, seramikler, kağıt üzerine Japon eserler, Yakın Doğu Sanatı ve Kore sanatı, Yunan, Roma, Mısır, Yakın Doğu Sanatı, para koleksiyonu, resimler, seramikler ve İslam ve Hint sanatının kağıt üzerine sıra dışı örnekleri, Akdeniz, Asya ve Orta Doğu sanat eserleri, Türk-Osmanlı dönemi eserleri yer almaktadır.
Harvard müzeleri 2015 yılında yapılan yenilenme ve genişletme çalışmalarıyla bu üç müzeyi tek bir çatı altında toplamıştır. Fogg Müzesinin 1927 yılındaki yapısını korunarak, 21.yüzyıl müzecilik anlayışının ihtiyaçlarına cevap verebilecek şekilde yeniden düzenlemiştir. Müzeler bir araya toplatılarak galeri alanı genişletilmiş, Sanat Araştırma Merkezleri, Koruma Laboratuvarları ve derslikler ilave edilerek Harvard Sanat Müzesi 2015 Ocak ayında açılmıştır. Harvard Sanat Müzesinin yenileme projesi için bağışçılardan 250 Milyon Dolar (yaklaşık 550 Milyon TL) toplandığı çeşitli çalışmalarda ve basında yer almıştır. Harvard’ın birçok önemli ve uzun süreli bağışçılarının, bu bütçenin yaratılmasında önemli rolü bulunuyor. Bağışçıların Emily Rauh Pulitzer ve Joseph Pulitzer; Jr., David Rockefeller; Richard ve Ronay Menschel ve Calderwood Charitable Foundation ve çok sayıda bağışçı isimler olduğu anlaşılmaktadır.
Kuruluşlarından bu yana, Harvard Sanat Müzeleri, Harvard Üniversitesi’nde yer alan koleksiyonları ve sergileri ile sanat tarihi, koruma ve koruma biliminin gelişmesinde ve sanat müzesinin kurum olarak gelişiminde öncü bir rol oynamış müzelerdendir. Beş galerisi bulunan Harvard Sanat Müzesi’nde Selçuklu dönemine ait seramikler ve paralar, Osmanlı dönemine ait portreler, minyatürler, gravürler, çizimler, fotoğraflar da yer almaktadır.
Coin, Early Ottoman, coins, 14-15th century, bronze, Harvard Art Museums/Arthur M. Sackler Museum, Bequest of Thomas Whittemore
Title; Fals of Rukn al-Din Sulayman Shah II, Sulayman II, Turkic (r. 1196-1204), 12th-13th century, Harvard Art Museums/Arthur M. Sackler Museum, Loan from David Gordon Mitten,
Unknown Artist , Portrait of Suleyman I, 1805, Edgar J. Fisher, Jr., Richmond, Virginia in Washington D.C., 18 November 1982], sold; to Edwin Binney, 3rd, 1982, bequest; to Harvard University Art Museums, 1985.Acquisition and Rights, Harvard Art Museums/Arthur M. Sackler Museum, The Edwin Binney, 3rd Collection of Turkish Art at the Harvard Art Museums, 55.3 x 41.8 cm (21 3/4 x 16 7/16 in.)
Türkçe bir metnin el yazmasından resimli folyo, Harvard Art Museums/Arthur M. Sackler Museum, Anonymous Gift in memory of Rudolf Meyer Riefstahl (1880-1936), 16th-17th century
Portrait of Sultan Selim II (r. 1566-1574), folio from an albüm, 1610, [Marianne Densmore, Paris, 10 July 1964], sold; to Edwin Binney, 3rd, 1964, bequest; to Harvard Art Museums, 1985.Acquisition and Rights, Harvard Art Museums/Arthur M. Sackler Museum, The Edwin Binney, 3rd Collection of Turkish Art at the Harvard Art Museums
Osmanlı sultanı II. Selim’in (1566-1575) bu portresi, on beşinci yüzyılda II. Mehmed’in benzerleriyle İtalyan modellerini izleyerek başlayan Osmanlı portre geleneğini temsil eder. Bıyık özelliği ile II. Selim olarak tanınan figür, bir kemerin altındaki bir tahtta oturuyor ve kürkle kaplı uzun kollu bir kaftan takıyor. Mücevherli kemeri, ona bağlı kırmızı mendil ve sorguç, otoriter pozu ve mendili sıkıca kavrama şekli, padişah olarak onun gücüne işaret ediyor. Tabloyu çevreleyen damalı desen ve etrafındaki yaldızlı çiçek dekorasyonu 1610’dan sonra kaligrafi olarak eklenmiştir.
Sultan Bayezit II (r. 1481-1512), unknown artist, A Grand Legacy: Arts of the Ottoman Empire, Harvard University Art Museums, Arthur M. Sackler Museum, Cambridge, 10/09/1999 – 01/02/2000, Harvard Art Museums/Arthur M. Sackler Museum, The Edwin Binney, 3rd Collection of Turkish Art at the Harvard Art Museums, 55.88 x 41.91 cm.
17th-18th century, Silk, 178.5 x 124.5 cm (70 1/4 x 49 in.), Harvard Art Museums/Arthur M. Sackler Museum, Bequest of Nettie G. Naumburg
Balthasar Jenichen, German (active 1560 – 1621), Title: Equestrian Portrait of Sultan Selim II (1524-74), son of Suleiman the Magnificent, Other Titles: Alternate Title: Suleiman, Turkish Sultan on Horseback, 1568; Heinrich Lempertz Sr. (Lugt 1337). [Jan Johnson Prints, Chambly, Québec, Canada], sold; to Harvard Art Museums, 2010, Harvard Art Museums/Fogg Museum, Acquisition Fund for Prints
People: Lukas Kilian, German (1579 – 1637), Title: Osman, Sultan of Turkey, 1622, John Witt Randall, bequest to his sister. Belinda Lull Randall, gift to Harvard University, 1892. sister of John Witt Randall, Harvard Art Museums/Fogg Museum, Gift of Belinda L. Randall from the collection of John Witt Randall.
People: Johann Wilhelm Baur, German (1607 – 1641) , Title: Turkish Battle, Other Titles: Battles of Different Nation, Original Language Title: Battaglia Turchescha, 1636, Harvard Art Museums/Fogg Museum, Acquisition Fund for Prints
Title: Tile Fragment with Intertwining Split Leaves and Lotus Flowers Around Quadripartite Cartouche, Date: 1200 – 1300, Seljuks of Rum period, Harvard Art Museums/Arthur M. Sackler Museum, Transfer from the Department of the Classics, Harvard University, Bequest of Henry W. Haynes, 1912
