Doç. Dr. GÖKNUR AKÇADAĞ- Nişantaşı Üniversitesi -İstanbul- Geleneksel toplumsal cinsiyet rollerinin değişmeye başlamasıyla birlikte kadınların da işgücüne katılması ve ekonomik bağımsızlıklarını elde etmesinin bir erkeklik krizini de oluşturduğunu, iktidar alanı paylaşımında sorun çıktığını görmekteyiz, halihazırda deneyimlemekteyiz. Toplumsal yapı kadınların daha alt seviyede kaldığı, ezildiği şekilde dizayn edilmiş ve bu tasarım ataerkil pratikler sayesinde tekrar tekrar üretilmiştir. Bu üretimin zararlarını da pek çok alanda yaşamaktayız. Dünya genelinde kadınlar artan aile içi şiddet, ücretsiz bakım görevleri, işsizlik ve yoksullukla karşı karşıya. Mevcut duruma COVİD-19’un kadınları her alanda olumsuz etkilemesi de buna eklenmiş durumdadır.
Nitekim UN Women, 8 Mart 2021 Uluslararası Kadınlar Günü temasını – “Liderlikte Kadınlar: COVID-19 dünyasında eşit bir geleceğe ulaşmak” olarak belirledi. Tema, dünya çapında kadınların ve kız çocuklarının daha eşit bir geleceği şekillendirme ve COVID-19 salgınından kurtulma konusundaki muazzam çabalarını vurgulamaktadır.
Bu temanın CSW- Kadının Statüsü Komisyonu’nun 65. oturumunun öncelikli temasıyla uyumlu olduğunu da görmekteyiz. Komisyon “Kadınların kamusal hayata tam ve etkili katılımı ve karar alma mekanizmasının yanı sıra, toplumsal cinsiyet eşitliğinin sağlanması ve tüm kadın ve kız çocuklarının güçlendirilmesi için şiddetin ortadan kaldırılması” konusunu açıklarken, kadınların yaşamın her alanında karar alma hakkı, eşit ücret, ücretsiz bakım ve ev işlerinde eşit paylaşım, kadınlara ve kız çocuklarına yönelik her türlü şiddete ve ihtiyaçlarına yanıt veren sağlık hizmetlerine son verilmesi çağrısında da bulunuyor. Açıklanan tema ile COVID-19 krizinin ön saflarında yer alan kadınların taşıdığı orantısız yükleri vurgulanmaktadır. Şüphesiz bu öncelikli konunun seçilmesinin nedeni, kadınların katılımı ve liderliğinin önündeki kalıcı sosyal ve sistemik engellere ek olarak, salgın nedeniyle yeni engeller ortaya çıkmış olmasıdır.
Nişantaşı Üniversitesi-BPW-İstanbul Cinsiyet Eşitliği Gelişim Programı
Toplumun her kesimine ve özellikle öğrencilere, ilgililere yukarıda vurgulanan mevcut sorunları anlatmak ve farkındalık yaratmak üzere, Nişantaşı Üniversitesi, Kadın ve Aile Çalışmaları Araştırma ve Uygulama Merkezi ile BPW (Uluslararası İş ve Meslek Sahibi Kadınlar Federasyonu) İstanbul Derneği’nin işbirliğinde düzenlenen “Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Gelişim Programı” hayatın bütün alanlarında kadın ve erkekler artasında eşitsizlikler ve kadına yönelik ayrımcılık konularına odaklanıyor. Programın özelliği, sertifika programlarından farklı olarak seminer serisi ve zamanlamasının düzenlenmiş olması ve bir araştırma merkezi ile STK işbirliği ile hazırlanmış olmasıdır. Programın koordinatörlüğünü Doç. Dr. Göknur Akçadağ yapmaktadır. BPW İstanbul Derneği adına da Başkan Selda Alemdar Dinçer program adına BPW’yi temsil etmektedir. Programa Türkiye’nin çeşitli üniversitelerinden katılan 40 kadar öğrenciye Coca Cola Türkiye ve İnci Vakfı’nın sponsor olması, üniversite -stk -özel sektör işbirliği açısından da başarılı bir örnek teşkil etmiştir.
25 Kasım Dünya Kadına Karşı Şiddetle Mücadele günü/haftası ile başlayan program, ayda 1-2 seminer şeklinde gerçekleşip 8 Mart Dünya Kadın günü/haftasında tamamlanırken, katılımcılara çok yönlü temel bilgileri güncel gelişmeler ışınında vermeyi hedefliyor.
Toplumsal cinsiyete ilişkin yaklaşımlar ve toplumsal cinsiyetin hayatın her alanına nasıl taşındığı, yüzyıllar boyunca kadının konumunun, toplumdan topluma, ekonomiye ve soysal değişimlere bağlı olarak nasıl çeşitlilik gösterdiği, toplumsal cinsiyetin oluşumunda, ataerkil toplum düzeninin devamında, ekonomi, eğitim, siyaset, medya, hukuk gibi seçilmiş bazı temel sosyal kurumların etkilerinde toplumsal cinsiyet kavramı ve etrafındaki tanımların neler olduğu, cinsiyet ayrımcılığının yol açtığı sonuçları gelişim programının seminerlerinin bir parçasını oluşturmaktadır.
Konuya ilgi duyan katılımcılara, sivil toplum kuruluşları temsilcilerine bilgi ve deneyim paylaşımı yapılırken BPW’nun 2017-2020 uluslararası teması olan, “EmpoweringWomen to Realize the Sustainable Development Goals (Sürdürülebilir Kalkınma Amaçlarına Ulaşmak İçin Kadınları Güçlendirmek) konusuna da somut katkı vermeyi hedefliyor. Nitekim UN Women Raporu da “Vaatleri eyleme dönüştürmek: Sürdürülebilir Kalkınma için 2030 Gündeminde Cinsiyet Eşitliği” hedefi toplumsal cinsiyet perspektifinden Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri’nin uygulanmasındaki ilerleme, boşluklar ve zorlukların kapsamlı bir değerlendirmesini önceliklemektedir.
Rapor, mevcut verilere dayanarak kadınlar ve kız çocukları için SKH’lere ulaşmada küresel ve bölgesel eğilimleri izleyerek, cinsiyete duyarlı politikaların ve hesap verebilirlik süreçlerinin uygulanması için pratik rehberlik sağlamaktadır.
Programın amacı, toplumsal cinsiyet, cinsiyet ayrımcılığı, cinsiyet rolleri, cinsiyet kalıp yargıları, dilde eşitlik, dijital şiddet, flört şiddeti, kadın haklarının hukuk vb. diğer disiplinlerle ilişkisi, ulusal ve uluslararası dökümanlarda, sözleşmelerde kadın hakları, özel sektör ve STK’ların iyi uygulama örnekleri, ulusal ve uluslararası açıdan Türkiye’nin toplumsal cinsiyet eşitliğindeki durumu gibi konularda bilgilenmeyi sağlamak.
Aynı zamanda aileden iş yaşamına, sivil toplumdan belediyecilik hizmetlerine hayatın her alanında karşımıza çıkan davranış ve uygulama örneklerini, “toplumsal cinsiyet eşitliği” bakış açısıyla düşünme ve analiz etme pratiği yapmak, bu konulardaki farkındalığı ve savunuculuğu artırmak, kadın STK’larında aktif rol oynayan üyelerin, alanda uzmanlaşması yolundaki adımları atmak.
Program, Toplumsal Cinsiyet ve Kadına Yönelik Ayrımcılık , Görünmeyen Kadın Emeği , Kadının İnsan Hakları Ulusal ve Uluslararası Dokümanlardaki İzleri: Kadın Haklarının Birleşmiş Milletler Çerçevesinde Tarihsel Gelişimi ve Önemli Adımları , Uluslararası ve Ulusal Dokümanlarda Kadın Hakları , Türkiye’nin Dünya Ligindeki Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Pozisyonu, Cinsiyete Duyarlı Bütçeleme & Kadın için Dayanıklılık Modeli, Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Sağlama Konusunda BPW Projeleri, İyi Uygulama Örnekleri, Kadına Yönelik Şiddet ve İstanbul Sözleşmesi, Kadına Yönelik Şiddet ile İlgili Hukuki Mevzuat ve Kadına Karşı Şiddete İlişkin Çözüm Yolları, Eşitlikçi Dil, Şiddetsiz İletişim, Flört Şiddeti ve Dijital Şiddet, Çocuk Yaşta Erken ve Zorla Evliliklerin Önlenmesi, Kalkınma, Kadını Güçlendirme Politikaları ve Çalışma Yaşamı, Kadını Güçlendirme Politikaları, Kadın İstihdamını Etkileyen Etmenler, Eşitlikçi İşbölümü ve Yönetim Mekanizmalarında ‘Eşit’ Temsil, 8 Mart ‘Dünya Kadınlar Günü’nde Türkiye ve Dünya’da kadın hakları konularına odaklanmaktadır.
