BİRLEŞMİŞ MİLLETLER (TURKISH JOURNAL) – Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK), Türkiye ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) tarafından alınan Maraş’ın bir kısmını halka açma kararını sert şekilde kınayarak karardan geri dönülmesi çağrısında bulundu.
İngiltere’nin hazırladığı taslağı onaylayan 15 üyeleri BMGK, Türkiye ve KKTC’nin terk edilmiş Maraş yerleşim bölgesini yeniden açma kararını kınayan bir başkanlık bildirisini tüm üyelerin onayıyla kabul etti.
Kabul edilen başkanlık bildirisinde, Maraş’ın herhangi bir bölgesine yönelik, bölgenin kendi sakinleri dışından yapılan herhangi bir yerleşim girişiminin “kabul edilemez” olduğu ifade edildi.
Maraş’ın açılması kararının “tek taraflı” olduğunu ve bundan “derhal geri dönülmesi” çağrısında bulunan BMGK bildirisinde, kararın tansiyonu yükseltebileceği uyarısı yapıldı.
BMGK’nın başkanlık açıklaması, Konseyin çarşamba günkü kapalı kapılar ardında, Kuzey Kıbrıs’tan gelen Maraş’ın 3,5 kilometrekarelik bir bölümünün askeriden sivil yerleşime açılacağı açıklamasına odaklanan toplantısının ardından geldi.
Konseyin daha önceki “Maraş ile ilgili kararlarına uygun olmayan hiçbir işlem yapılmamalıdır” ifadesinin kullanıldığı BMGK Başkanlık bildirisinde şu ifadelere yer verildi:
“Güvenlik Konseyi, Kıbrıs’ta Türk ve Kıbrıslı Türk liderlerin 20 Temmuz 2021’de çitle çevrili Maraş bölgesinin bir bölümünün yeniden açılmasına ilişkin duyurusunu kınamaktadır. Güvenlik Konseyi, önceki kararlarına ve açıklamalarına aykırı olan bu tek taraflı eylemlerden duyduğu derin üzüntüyü ifade eder.”
Konsey başkanlık bildirisinde “bu eylem planının derhal geri alınması ve Ekim 2020’den bu yana Maraş’ta atılan tüm adımların geri alınması” çağrısında bulundu ve “adada gerilimi artırabilecek ve çözüm umutlarına zarar verebilecek” tek taraflı eylemlerden kaçınma gereğinin altını çizdi.
BMGK açıklamasında ayrıca, Maraş’ın BM yönetimine devredilmesi de dahil olmak üzere BM Barış Gücünün Kıbrıs’taki hareket özgürlüğüne saygı gösterilmesini vurguladı.
Toplantıya katılan BMGK üyesi ülke diplomatların verdiği bilgiye göre, Hindistan ve Çin’in talebi üzerine Konsey’in orjinal metnine Türkiye ve Kıbrıs Türkleri’nden özel olarak bahseden bir dil eklendi.
BMGK, 11 Mayıs 1984’te “Marş’ın herhangi bir bölümünü, sakinleri dışındaki kişiler tarafından yerleşmeye yönelik her türlü girişimi kabul edilemez olarak değerlendirdiği ve bu bölgenin Birleşmiş Milletler yönetimine devredilmesini talep ettiği”ni içeren bir karar tasarısını kabul etmişti.
Konsey 14 Eylül 1992 tarihli bir kararında ise 1984 tarihli kararını uygulamak için Kıbrıs’taki BM barış gücünün kontrolü altındaki alanın “Maraş’ı da kapsayacak şekilde genişletilmesi” gerektiğini kaydetmişti.
Kıbrıs’ı yeniden birleştirmeyi amaçlayan BM’nin arabuluculuğunda bugüne kadar müzakere turları başarısızlıkla sonuçlanırken, BM Genel Sekreteri Antonio Guterres Nisan 2021’de İsviçre’nin Cenevre kentinde Kıbrıslı Rum ve Kıbrıslı Türk liderlerle gayrı resmi görüşmelerde bulunmuştu ancak adanın geleceği konusunda ilerleme sağlayamamıştı. Görüşmelerin devam edeceğini belirten Genel Sekreter Guterres, “Pes etmeyeceğim” demişti.
