WASHINGTON DC (TURKISH JOURNAL)- Ali Çınar – ABD Başkanı Joe Biden, ocak ayında göreve geldikten sonra, Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile ilişkisinde mesafeli durdu.
2021’de Türk-Amerikan ilişkilerinde ne oldu?
Başkan Biden, göreve geldikten sonra, Cumhurbaşkanı Erdoğan ile mesafeli bir ilişki kurarken, iki lider sadece 1 telefon görüşmesi ve 2 kere de yüzyüze görüşme (Brüksel ve Roma) gerçekleştirdi.
İki ülke Dışişleri Bakanları Blinken ve Çavuşoğlu, 8’i telefonla ve 4’ü yüzyüze olmak üzere 12 kere görüştüler. Blinken’in kurumsal olarak diplomasi kanalları ile çalıştığı net şekilde görülüyor.
Sorunlar
YPG-PKK: ABD’nin 2022 Savunma bütçesinde 177 milyon dolarlık eğitim yardımı görülüyor. Çözülen bir konu yok.
F35/F16: Türkiye F35 programında resmi olarak çıkarıldığı gibi,NATO Müttefiği ABDnin, NATO Müttefiği Türkiye’ye yaptırımları devam ediyor. Bu yaptırımlar Savunma Sanayinin resmi temsilcileri üzerine. F16 konusunda müzakareler devam ediyor ancak Biden yönetiminin Türkiye’nin talebini zamana yayarak 2023’e kadar beklemesi ihtimal.
Halkbank: Banka avukatlarının tüm temyiz itirazları ret oldu. En son Anayasa Mahkemesine itirazda bulunuldu ancak Yerel Mahkemenin Halkbanki suçlu bulmasına ve para cezası içinde Hazine Bakanlığına gerekli hükümleri sunması 2022’de olabilir.
Afganistan: ABD, Taliban ile görüşmesini ya direkt Katar aracılığı ile yapıyor.Afganistan konusunda Türkiye’nin rolü ve çabaları Biden yönetimi bilerek kredi vermek istemedi.
Libya: ABD, Türkiye olmak üzere tüm yabancı güçlerin Libyadan çıkmasını ister iken, Libya konusunda Türkiye’yi direkt olarak hedef almadı.
Doğu Akdeniz: Amerikan enerji şirketi Exxon nun Katar enerji firması ile Kıbrısta sondaj çalışmaya başlamasında Biden yönetimin bilgisi dahilinde yapıldı. Açık olarak, Biden yönetimi, Kıbrıs’ta 2 devletli çözüme ve Türkiye’nin sözde ihlal-sondaj çalışmalarına karşı.Bu sadece Biden yönetimi değil son 5 yılda takılınan politika olarak nitelendirilmeli
Türkiyenin Rusya İşbirliği: Türkiye’nin Rusya ile askeri alanda yakınlaşması yakından izlenir iken, yeni S400 alımı ile, Kongrenin yaptırım düğmesine basacağı kesin. Ayrıca Türkiye’nin, Ukrayna ile yakınlaşmasından memnuniyet duyan ABD,eğer Rusya işgal girişimi yaparsa, Türkiyenin Rusyaya karşı takınacağı tavırda merak konusu.
ABD Kongre: 89 Kongre Üyesi Türk Dostluk grubunda. 4’ü Senatör, 85i Temsilciler Meclisi Üyesi. Açıkçası Rusya ve Çinden sonra en kötü anılan ülkelerden biri Türkiye. Ermeni, Rum, YPG-PKK, Hint olmak üzere karşıt grupların ortak çalışmasıda etkili. Üstüne bilhassa Senato Dış İlişkiler Komite Başkanı Menendez’in kişisel çabaları ile Türkiye ve Azerbaycan aleyhine ciddi adımlar atıldı.
FETO konusu: Bu konu Washington, DC’de kapanmakla beraber. FETO sessiz sedasız güçlenmeye devam ediyor.
İnsan Hakları: Büyükelçi krizi sonrası Biden yönetiminden eleştirisel bir açıklama gelmese de, Türkiyenin Demokrasi Zirvesine çağrılmaması Ankara’ya bir mesaj olarak algılandı.
Ticaret hacminin $100 Milyar çıkması: Başkan Trump ile Cumhurbaşkanı Erdoğan arasında hedef olarak konulan ve Biden yönetiminde ticaret hacmini artırma isteği devam ediyor.Ama bunun nasıl ve hangi yollarla olabileceği konusunda hiçbir adım atılmadı.
2022’den Beklentiler:
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın, Başkan Biden’la ilişkisi belli düzeyde devam eder ama Biden’nin mesafeli durduğu görülüyor. İki lider arasında yılın ilk görüşmesisnin Madrid’teki NATO zirvesinde olması bekleniyor.
Türkiye’nin askeri alanda Rusyaya daha da yakınlaşması, yeni yaptırımları tetikleyebilir. Zira, 28 Eylülde Senato Dış İlişkiler Komite Başkanı Menendez S400 olduğu sürece yeni satış yok dediğini hatırlatmakta fayda var.
2022 yılında ana sorunların hala masada olacağı bekleniyor.
Kongre’de Türkiye aleyhine yeni tasarıların gelmesi ve Yunanistan’ın askeri anlamda güçlenmesine yönelik yeni adımlar da gelebilir.
Türkiye’nin Ermenistan ile yumuşama süreci Başkent Washington, DC’de olumlu karşılanmaya devam edeceği ancak Ermeni kurumlarının mümkün olduğunca bu yumuşama adımlarına gölge düşürmeye çalışacağı unutulmamalı.
Biden’ın 24 Nisan 2022’de geçen sene olduğu gibi aynı metin ile sözde ermeni soykırımı ile ilgili açıklama yapması bekleniyor.
Yeni Büyükelçi Flake 7 Ocak’ta Ankara’da olacak. Siyasetten ve Kongre’de 18 yıla aşkın görev yapan Flake’in Biden yönetimi ile Ankara arasında köprü görevi ile krizlerin olmamasına öncü olabilir.
Amerikan Merkez Bankası 2022 içinde en az üç kere ilki mart ayında faiz artırımına girmesi bekleniyor.
Başkent Washington, DC’de Türk-ABD İlişkilerin çıkarını destekleyen kesimin azaldığını belirtmekle beraber, Türkiye ve ABD arasında ikili somut ve sonuç odaklı ziyaretlerin gerçeklemesi önemli olacaktır.
Biden Dış Politikasında İlk Yıl ve 2022
Başarılı olduğu alanlar: Birçok ülkeye aşı dağıttı, Uluslarası örgütlere geri dönüş sağladı (Dünya Sağlık Örgütü, BM İnsan Hakları Konseyi gibi), AB ülkeleri ile daha sistematik bir koordinasyon (en son Ukrayna konusunda ortak açıklamar), NATO’da güven tazeledi, Asya Pasifik’e önem vereceği belirtti ve Avusturalya, Hindistan, Japonya (Quad Birliği).
Başarısız olduğu alanlar: Rusya ve Çine karşı kuru söylemler, Biden’in Çin karşısında özellikle somut bir stratejisinin olmadığı ve bölge ile ekonomik ilişkilerin zayıf kaldığı eleştirilerini alıyor. Afganistan ayrılıştaki fiyasko, İranla nükleer antlaşma çabaları sonuçsuz, Ortadoğuda Trump’ın politikalarını devam ettirmesi, Demokrasi Zirvesi(kendisini destekleyen birçok kişi eleştirdi), Nord Stream 2 Almanya’ya karşı yaptırımlara karşı çıkınca Kongredeki Cumhuriyetçiler tepki gösterdi. Ocak 2022’de bu konuda Kongrede oylama yapılacak.
2022 yılında Başkan Bidennin çok dikkat çekici atılım yapacağı bir yıl olması beklenmiyor. En önemli gündem Rusya ile Ocak ayında masaya oturulacak.Ukrayna 2022 ana gündem maddelerinin başında ve tabi Çin ile mücadele. Çin ile mücadele konusunda Biden’in Trump’un çıktığı Trans-Pasifik Ortaklığı Anlaşması’na (CPTPP) geri dönmesi gündemde.
2022 Kongre Ara Seçimleri
2022 Kongre ara seçimlerde Temsilciler Meclisinde 435 koltuk için , Senatoda 34 koltuk için seçim var
Şuandaki Durum:
Temsilciler Meclisi: Demokrat: 221, Cumhuriyetçi 213 Boş 1
Senato; 50 Demokrat 50 Cumhuriyetçi
Kongre Ara Seçim Anketleri (10 anket firmasının ortalaması-Real Clear Politics) Cumhuriyetçiler 44.1% ,Demokratlar 41.7%
Biden bu performans ile giderse partisi hem Senato hem Temsiciler Meclisindeki çoğunluğu kaybetmesi bekleniyor.Buda Bidenin 2024e kadar topal ördek olacağı anlamına geliyor
Ara seçimler, başkanın siyasi partisine dostça yaklaşmıyor. Modern ara seçimler, başkanı Beyaz Saray’ı işgal eden siyasi partinin Temsilciler Meclisi ve Senato’da ortalama 30 sandalye kaybetmesiyle sonuçlandı.
2 Türk Kökenli Aday
Pennsylavania Senatör Aday Adayı Cumhuriyetçi Parti Mehmet Öz ( popülaritesi iyi, eğer Trump kampanyasına destek verirse şansı var)
Tayfun Selen, Cumhuriyetçi Parti’den New Jersey Temsilciler Meclisi aday adayı oldu.
New York Belediye Başkanı Türk Dostu Eric Adams. 1 Ocak itibarı ile Türkiye’ye 5 kere gelen Adams, New York’ta göreve başlıyor. Adams’ın görevdeki hedeflerinden biri de İstanbul ile New York’u kardeş şehir yapmak.
Biden’nin 1 yıllık Performans Değerlendirmesi:
11 Aralık-27 Aralık arası 8 anket firmasının anket sonuçlarının ortalaması Başarılı %43 Başarısız:53.4%
2024 Başkanlık Yarışında Kimler Aday Olabilir?
Demokrat: Biden tekrar aday olmazsa, en güçlü 1. Aday Kamala Harris.Yıldızı parlayan Ulaştırma Bakanı Pete Buttigieg ise ikinci sırada
Cumhuriyetçi: İlk favori aday 45. Başkan Trump, İkinci aday ise Florida Valisi DeSantis . Başkan Trump’ın 6 Ocak Kongre baskını soruşturması ve kendisi/kurumlarına açılan davalar yüzünden 2024e kadar yıpranacağı belirtiliyor.Cumhuriyetçiler içinde Florida Valisinin ciddi bir popülaritesi var ancak Trumpun aday olmasına kesin gözü ile bakılıyor
ABD’de 2022 Konuları:
-Kovidle mücadele.1 Marta 2022’ye kadar pandeminin başından bu yana kadar 1 milyon Amerikalının hayatını kaybedeceği belirtiliyor
-Ekonomi sıkıntıda. 6.8% enflasyon oranı, kovidin verdiği ekonomik zarar, İşsizlik oranı 4.2%.
-2022 yılıında FEDin alacağı kararlar çok kritik olacak
3 Kasım-19 Aralık arası yapılan 6 anket firmasının ortalaması: 2024 Başkanlık Yarışı: Trump %46 Biden 41.2%
2022de Önemli Toplantı Tarihleri
Nisan 2022: Macaristan,Sırbistan ve Fransa Seçimler
29-30 Haziran: NATO Liderler Zirvesi, Madrid
30-31 Ekim G20 (Türkiye G20’de artık yok!), Endonezya
13-27 Eylül; BM Genel Kurulu ( 20 Eylül-23 Eylül Devlet Liderleri),New York
Kasım: Kongre Ara Seçimleri
