BİRLEŞMİŞ MİLLETLER (TURKISH JOURNAL)- Selçuk Acar – Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin (BMGK) daimi üyesi Rusya, bugün oylanan, Ukrayna’ya yönelik saldırısını derhal durdurmayı ve tüm birliklerini geri çekmeyi talep eden BMGK karar tasarısını veto etti.
Şubat ayı dönem başkanı Rusya’nın BM Daimi Temsilcisi Vasily Nebenzia’nın yönettiği toplantıda Ukrayna’ya savaş ilan eden Rusya aleyhine BMGK kararı başarısız oldu.
ABD’nin BM Daimi Temsilcisi Linda Thomas-Greenfield, ülkesinin hazırlanmasında öncü olduğu karar taslağını takdim ederken, Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin “çok cüretkar, çok küstah” olarak değerlendirirken, işgalle “bildiğimiz şekliyle uluslararası sistemi tehdit ediyor” ifadesini kullandı.
Konuşmasında, Rusya’nın sorumlu tutulması ve güçlerinin derhal, tamamen ve koşulsuz olarak geri çekilmesi gerektiğinin altını çizen Büyükelçi Thomas-Greenfield, “Bugün bu Konseyde ilkeli bir duruş sergiliyoruz” ifadesini kullanarak “Ortası yoktur, sorumlu devletler komşularını işgal etmezler.” değerlendirmesinde bulundu.
Toplantıda konuşan İngiltere’nin BM Daimi Temsilcisi Dame Barbara Woodward da Kiev’deki kadın ve çocukların, Odessa’daki emeklilerin ve Ukrayna’nın dört bir yanındaki insanların nasıl “Rusya’nın saldırısından korunduğunu” anlattı.
Ukrayna BM Daimi Temsilcisi Sergiy Kyslytsya ise ülkesinin başkentinin Rus saldırısına uğradığını belirterek, “Dün gece Kiev’de yaşananlar korkunçtu. 1941’de Ukrayna Nazilerin saldırısına uğramıştı. Dün gece Naziler tarafından saldırıya uğradık.” ifadelerini kullandı.
3 ülke çekimser kaldı
Oylamada tasarı, konseye üye 15 ülkeden 11’i, lehte oy kullanırken, Rusya’nın veto hakkını kullanmasıyla tasarı başarısız oldu. Oylamaların çoğunda Rusya’yı destekleyerek, Rusya’yla birlikte Doğu bloğunu oluşturan Çin bu kez “çekimser” kalırken, Birleşik Arap Emirlikleri ve Hindistan’ın da “çekimser” oy kullandıkları dikkat çekti.
Tasarı BM Genel Kurulu’nda oylanacak
Tasarının 193 üye ülkeden oluşan BM Genel Kurulun’da oylamaya sunulup, kabul edilmesi bekleniyor. Rusya böylelikle, ülkelerin büyük bir çoğunluğunun aleyhinde oy kullanmasıyla uluslararası olarak tecrit edilmiş olacak.
“BM Sözleşmesini veto edemezsin”
Oylamanın ardından, ABD’nin BM Daimi Temsilcisi Thomas-Greenfield tekrar söz aldı.
Büyükelçi Thomas-Greenfield şunları kaydetti:
“Bu kararı veto edebilirsiniz ama sesimizi veto edemezsiniz; gerçeği veto edemez; ilkelerimizi veto edemez; Ukrayna halkını veto edemez; BM Sözleşmesini veto edemezsin… ve hesap verme sorumluluğunu veto etmeyeceksin”
Thomas-Greenfield konuşmasında, “pervasız, sorumsuz bir üye devlete rağmen, ABD’nin Rusya’nın saldırganlığına karşı Ukrayna’nın yanında olmaya devam” edeceğini teyit etti.
50’den fazla ülke ortak açıklamada Rusya’yı kınadı
Aralarında Türkiye’nin BM Daimi Temsilcisi Feridun Sinirlioğlu’nun da olduğu BM Güvenlik Konseyi üyesi olmayan 43 ülkenin daimi temsilcileri de konsey toplantısına katılarak destek verirken, toplantının ardından ABD Büyüyükelçisi Thoma-Greenfield’in öncülüğünde basının karşısına geçerek, Rusya’yı kınayan ortak bir açıklama yaptılar.
Bu arada BM’deki AB delegeleri de İsveçli Büyükelçi Olof Skoog’ın öncülüğünde yaptıkları ortak açıklamada Ukrayna saldırısından dolayı Rusya’yı kınadılar.
Guterres: Askerlerin kışlalarına dönemeleri gerekiyor
Rusya Federasyonu tarafından veto edilen Ukrayna’daki duruma ilişkin bir Güvenlik Konseyi oylamasının ardından basının karşısına geçen BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, Ukrayna’daki Rus güçlerini “kışlalarına geri dönmeye” çağırdı.
Guterres açıklamasında şunları kaydetti:
“Birleşmiş Milletler, savaşı sona erdirmek için savaştan doğdu. Bugün bu amaca ulaşılamadı ancak asla pes etmemeliyiz. Barışa bir şans daha vermeliyiz. Askerlerin kışlalarına dönmeleri gerekiyor. Liderlerin diyalog ve barış yoluna dönmeleri gerekiyor.”
Bu çatışmayla ilgilenen herkesin, uluslararası insancıl hukuka saygı göstermesi ve BM personeli ile diğer insani yardım görevlilerinin güvenliğini ve hareket özgürlüğünü garanti etmesi gerektiğini belirten Guterres’in, BM Güvenlik Konseyi reform çağrılarını hatırlatırcasına Konseyi eleştiren şu ifadesi dikkat çekti:
“Özellikle böyle bir anda BM’nin sadece benim arkamdaki oda (BM Güvenlik Konseyi toplantı salonu) olmadığını hatırlamak önemli.”
Ukrayna Kriz Koordinatörü ataması
İnsani ihtiyaçların her geçen saat artmakta ve yayılmakta olduğunu ifade ederken, “Siviller ölüyor.” dedi.
En az 100 bin Ukraynalı şimdiden evlerini terk ettiğini ve birçoğunun komşu ülkelere geçtiği belirten Guterres, krizle mücadele amacıyla, daha önce BM Mülteci Yüksek Komiserliği görevi sırasında on yıl birlikte çalıştığı Sudan’lı diplomat Amin Awad’ı “BM Ukrayna Kriz Koordinatörü” görevinde bulunmak üzere BM Genel Sekreter yardımcısı olarak atadığını duyurdu.
Guterres daha sonra şunları kaydetti:
“Bu çatışmayla ilgilenen herkes uluslararası hukuka saygı göstermeli Ukrayna’daki BM personeli ile diğer insani yardım görevlilerinin güvenliğini ve hareket özgürlüğünü garanti etmelidir. Özellikle böyle bir anda, BM’nin dünya çapında on binlerce kadın ve erkekten oluştuğunu hatırlamak önemlidir”
