BİRLEŞMİŞ MİLLETLER (GOLDENHORN AJANSI)- Selçuk Acar- Türkiye Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ve ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, “Türkiye-ABD Stratejik Mekanizması”nın bakanlar düzeyindeki ilk toplantısında, Birleşmiş Milletler’de (BM) bir araya gelerek, “mevcut jeopolitik zorluklarla yüzleşmek için birlikte yakın çalışma kararlılıklarını” teyit ettiler.
Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu ile Dışişleri Bakanı Blinken’in BM’deki görüşmesine ilişkin ortak yazılı açıklamada, iki bakanın “ABD-Türkiye Stratejik Mekanizması çerçevesinde ortak ve NATO müttefikleri olarak güçlü iş birliklerini yeniden teyit etmek için New York’ta bir araya” geldikleri belirtildi.
ABD Dışişleri Bakanlığı’na göre, iki bakanın ortak açıklamasında “ABD ve Türkiye, mevcut jeopolitik zorluklarla yüzleşmek için birlikte yakın çalışmaya kararlıdır. Bakan Blinken ve Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu, ABD Türkiye Stratejik Mekanizması tarafından öngörüldüğü gibi yapıcı ve açık diyalog yoluyla ikili işbirliğini derinleştirme niyetindedir.” ifadeleri yer aldı.
İki bakanın “Savunma meseleleri, terörle mücadele, enerji ve gıda güvenliği, iklim değişikliğiyle mücadele ve ticaret bağlarını güçlendirme konularında işbirliğini geliştirmenin yollarını tartıştılar ve somut adımları değerlendirirken, bir dizi bölgesel meselede istişareleri yoğunlaştırma konusunda” anlaştıkları belirtilen yazılı açıklamada ayrıca, “Rusya’nın kabul edilemez savaşına karşı Ukrayna’nın egemenliğine ve toprak bütünlüğüne desteklerini yinelediler. Bu çerçevede ABD ve Türkiye, savaşı sona erdirmek için bir çözüm bulunmasına desteklerini bir kez daha teyit ettiler.” ifadelerine yer verildi.
Bakan Çavuşoğlu da Blinken’le yaptığı normal süresini aşan görüşmesinin ardından düzenlediği basın toplantısında gazetecilere açıklamalarda bulundu.
Görüşmede küresel göç sorunuyla birlikte, iki ülkenin ticaret hacminin 100 milyar dolara çıkması gibi ticari ilişkilerin gündeme geldiğini bildiren Çavuşoğlu, ABD-Türkiye ticaret hacminin pandemiye rağmen 28 milyar dolara çıktığını belirtti. Çavuşoğlu, savunma alanında F16’ların da gündeme geldiğini bildirdi.
Toplantıda, Ukrayna konusunda garantörlük konusuyla birlikte Afganistan’ın da ele alındığını belirten Çavuşoğlu, Taliban’nın olumsuz adımlarına rağmen ülkenin normalleşmesi gerektiğini ifade etti. Çavuşoğlu görüşmede Finlandiya ve İsveç’in NATO adaylığının da görüşüldüğünü bildirdi.
İsveç ve Finlandiya’nın NATO adaylığı
Çavuşoğlu daha sonra, İsveç ve Finlandiya’nın NATO üyeliği başvurularına ilişkin şu ifadeleri kullandı:
“Türkiye, bu savaş başlamadan önce dahi NATO’nun açık kapı politikasını destekliyor. Bu iki ülkenin olası NATO üyeliklerine ilişkin bizim de meşru endişelerimiz var. Onlar terör örgütlerini destekliyorlar. Savunma ürünleri ihracatı konusunda da kısıtlamalar var. Biz endişelerimizi açıkladık, iki meslektaşımla da Berlin’de konuştum. Güvenlik endişelerini anlıyoruz ve Türkiye’nin de güvenlik endişeleri karşılanmalı.”
ABD: Türkiye’nin güvenlik endişeleri karşılanabilecek
ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan, Blinken-Çavuşoğlu görüşmesi öncesinde, Finlandiya ve İsveç’in NATO üyeliği konusunda “Türkiye’nin güvenlik endişelerinin karşılanabileceğini”, ABD’nin de süreçte rol oynadığını ifade etti. Sullivan, İsveç ve Finlandiya’nın adaylık başvurusunun “tarihi önemde” olduğunu belirterek söz konusu ülkelerin üyeliğine desteklerinin tam olduğunu vurguladı.
“Mekanizmanın amacı sorunları çözmek”
Bakan Çavuşoğlu gazetecilerin sorularına verdiği yanıtta “Mekanizmanın amacı var olan sorunları çözmek. Amaç ne aramızdaki sorunları çözelim. İkili ilişkileri nasıl daha ileri götürebiliriz, NATO’daki işbirliğini yeni alanlarda nasıl geliştirebiliriz. Bakanlar seviyesinde ilk defa toplandık. Liderler seviyesinde de olacak. Bu mekanizmanın sonuç odaklı olmasını istiyoruz.“ dedi.
“Aday ülke ve müttefiklerden istediğimiz güvenlik tehditleri var”
Çavuşoğlu daha sonra açıklamasına şöyle devam etti:
”Aday ülke ve müttefiklerden istediğimiz güvenlik tehditleri var. NATO güvenlik anlaşmasıdır. Aday olmak isteyen ülkelerin terör örgütlerine destek olması kabul edilemez. Suriye’de PYD’ye destek veriyorlar.
PKK’yı kendilerine daha yakın görüyorlar. Olası bir üyelikten sonra bunların garantisi olması gerekiyor. Yaptırımlarının tersine çevrilmesi ve bu desteğin kesilmesi Suriye’yi bölme hevesine destek verilmemesi lazım. Danimarka da bunu yapıyor. Genel Sekreter Stoltenberg de bunu destekliyor.”
Çavuşoğlu, Türkiye’nin endişelerin giderilmesi konusundaki Beyaz Saray’ın açıklamasıyla ilgili olarak ise şunları söyledi.
“Türkiye’nin küresel barış için çok önemli ülke olduğu anlaşıldı. Bunu da yanı başımızdaki AB ülkeleri de görüyor. ABD ile ilişkilerimiz karşılıklı güvene dayalı olmalı. ABD Kongresi’nde herkes ayakta alkışlanıyor. Bu bir gelenek. Biz ona bakmayız. ABD’nin hak ve hukuktan yana olması gerekiyor.”
“FETÖ’cülerin getirdiği belgelerle başlayan siyasi dava”
Halkbank ile ilgili soruyu da yanıtlayan Çavuşoğlu, “Halkbank davası tamamen siyasi dava. FETÖ’cülerin getirdiği belgelerle başlayan davadır. Halkbank devlet grubudur ve yargı bağışıklığı var. Bu gayet açık. Bu konudaki beklentilerimizi yaptığımız görüşmede dile getirdik.” ifadelerini kullandı.
Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu’na BM’deki temaslarında Dışişleri Bakan Yardımcısı Büyükelçi Sedat Önal, Türkiye’nin BM Daimi Temsilcisi Büyükelçi Feridun Sinirlioğlu, Washington Büyükelçisi Hasan Murat Mertcan ve Dışişleri Bakanlığı Amerika Genel Müdürü Büyükelçi Zeki Levent Gümrükçü eşlik etti.
Blinken ve Çavuşoğlu’nun bakanlar düzeyindeki gerçekleştirdikleri ilk ABD-Türkiye Stratejik Mekanizma toplantısının temelleri, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile ABD Başkanı Joe Biden’ın Roma’da Ekim 2021’de yaptıkları görüşmede atılmıştı. İki liderin Roma’da vardıkları mutabakata göre kurulan mekanizma, Ankara’da Dışişleri Bakan Yardımcısı Büyükelçi Sedat Önal ve ABD Dışişleri Bakanlığı Siyasi İşler Müsteşarı Victoria Nuland tarafından 4 Nisan 2022’de başlatılmıştı.
