ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Victoria Nuland, Türkiye ile İsrail arasında ilişkilerin normalleşmesi yolunda atılan adımdan büyük memnuniyet duyduklarını belirterek, “Bunun, aralarındaki geri kalan farklılıklara çözüm bulmada onlara kapıyı açmasını umuyoruz” dedi.
Nuland, günlük basın brifinginde, “Türkiye ile İsrailarasındaki yumuşama, ABD Dışişleri Bakanı John Kerry’nin Ankara ziyareti sırasında üzerinde çalıştığı bir şey miydi?” yönündeki bir soruyu yanıtladı.
ABD’nin, iki müttefiki Türkiye ve İsrail’in birbirleriyle iyi geçinemesinden bir süredir büyük kaygı duyduğunu hatırlatan Nuland, üst düzey tüm Amerikalı yetkililerin İsrail ya da Türk tarafında yaptıkları hemen her görüşmede, iki ülkeyi aralarındaki sorunları çözme yönünde gayret göstermeye teşvik ettiklerini söyledi.
“Sorunuzun kısa yanıtı, evet” diyen Nuland, Kerry’nin Ankara’da bulunduğu süre zarfında ve son bir ay içerisinde üst düzey İsrailli yetkililerle yapılan telefon görüşmelerinde, her iki tarafı, bugünküne benzer adımlar atmaya çağırdığını, ABD Başkanı Barack Obama’nın de hem Başbakan Recep Recep Tayyip Erdoğan hem de İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’ya bu yönde net çağrılarda bulunduğunu vurguladı.
Nuland, “Bu önemli adımdan büyük memnuniyet duyuyoruz. İki ülke de bizim yakın dostumuz ve ortağımız. Aralarındaki ilişkilerin, özellikle ikisinin de demokrasiler olması göz önüne alındığında, bölge genelindeki güvenlik ve işbirliği açısından önemli olduğunu her zaman söyleye geldik. Bunun, aralarındaki geri kalan farklılıkları çözüme kavuşturmada onlara kapıyı açmasını umuyoruz” diye konuştu.
NATO, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun, Mavi Marmara baskını nedeniyle Türkiye’den özür dilemesini memnuniyetle karşıladı.
NATO Sözcüsü Oana Lungescu, AA muhabirine yaptığı açıklamada, “Bölgesel diyalog ve istikrarı ve uluslararası işbirliğini ileriye götürecek bu önemli adımı memnuniyetle karşılıyoruz” dedi.
Avrupa Birliği (AB), İsrail’in Mavi Marmara baskını nedeniyle Türkiye’den özür dilemesini büyük memnuniyetle karşıladı. AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Catherine Ashton’ın sözcüsü Michael Mann, AA muhabirine yaptığı açıklamada, “Bu olumlu adımla ilgili haberlerden çok memnun olduk. Türkiye ve İsrail AB’nin önemli ortaklarıdır ve ilişkilerinin iyileşmesi Ortadoğu’da barış ve güvenlik görmek isteyen herkesin çıkarınadır” dedi. Michael Mann, AB’nin Türkiye ve İsrail arasında, iyileşen ilişkileri sağlamlaştıracak hızlı somut adımlar atılmasını teşvik ettiğini söyledi.
İngiltere, “Türkiye ile İsrail arasındaki ilişkilerin normalleşmesine dair haberleri memnuniyetle karşıladığını” bildirdi. İngiltere Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada, “İsrail ile Türkiye arasındaki ilişkilerin normalleşmesine dair haberleri memnuniyetle
karşılıyoruz. Her iki ülke de Birleşik Krallık’ın önemli ortaklarıdır. Bu iki ülke arasındaki ilişkiler, Ortadoğu bölgesinin istikrarı için önemlidir” ifadelerine yer verildi.
Hamas, Türkiye’nin Filistin halkının desteklenmesi konusunda çok seçkin bir tutum izlediğini belirtti. Hamas Meclis Grubu Sözcüsü Salah Berdevil, AA muhabirine yaptığı açıklamada, “Türkiye, Filistin halkının desteklenmesi konusunda çok seçkin bir tutum izliyor. Umarız ki Türkiye, bu duruşunu daha fazla artırarak, İsrail’in Kudüs’ü Yahudileştirmesinin önüne geçilmesi ve Batı Şeria’daki yerleşim birimlerinin durdurulması için çaba harcar” dedi.
Türkiye’nin takdire şayan ve saygın bir ülke olduğunu vurgulayan Berdevil, “Biz Türkiye’nin halkımızın yanında yer alan duruşunu takdirle karşılıyoruz. Türkiye’nin İsrail’le ilişkilerin düzelmesi noktasında Gazze’ye ablukanın kaldırılmasını şart olarak sunması, abluka altındaki Filistin halkına yardımcı olacaktır. Ancak biz İsrail’in sözünde duracağına inanmıyoruz. Şuan İsrail taviz verse de bir şekilde tamamen ablukanın kalkmasını engelleyecektir” ifadelerini kullandı.
Hamas’ın önde gelen liderlerinden Mahmud ez-Zahhar ise, “İsrail’in, Türkiye’den özür dilemesi, onun bölgede yaşanan değişikliklerden korktuğuna işaret ediyor” dedi.
Fetih hareketi, İsrail’in Türkiye’den özür dilemesini “Türkiye’nin diplomatik zaferi” olarak niteledi. Fetih hareketi liderlerinden Yahya Rabah, AA muhabirine yaptığı açıklamada, “İsrail’in özrü Türkiye’nin diplomatik zaferidir. Bu özür, Türkiye’nin, Filistin halkının ve davasının yanında olmasının da zaferidir” dedi.
Yahudi kuruluşu olumlu karşıladı
ABD’deki önde gelen Yahudi kuruluşlarından İftira ve İnkarla Mücadele Birliği (Anti-Defamation League), İsrail’in Türkiye’den özrünü olumlu karşıladı. ADL Ulusal Direktörü Abraham H. Foxman, yaptığı yazılı açıklamada, “ABD’nin bölgedeki iki güvenilir müttefiki”İsrail ve Türkiye arasındaki ilişkilerin onarılmasını memnuniyetle karşıladıklarını belirtti.
ABD basını
İsrail’in Mavi Marmara saldırısından dolayı Türkiye’den özür dilemesi Amerikan basınında geniş yankı buldu.
CNN televizyonu, gelişmeyi son dakika olarak duyururken, İsrail’in özrü, birçok gazetenininternet sitesinde de manşet haberler arasında yer aldı.
CNN’in haberinde, Erdoğan-Netanyahu telefon görüşmesinin, Netanyahu’nun, İsrail’den ayrılışının hemen öncesinde ABD Başkanı Barack Obama ile Ben Gurion Uluslararası havaalanında yaptığı görüşme sırasında düzenlendiği belirtildi.
Haberde, bu gelişmenin, her iki ülkenin müttefiki olması itibariyle ABD için önem taşıdığına dikkati çekildi.
Washington Post gazetesi de, gelişmeyi internet sitesinin ilk sırasına yerleştirdi. Gazete, Obama’nın, Erdoğan ile Netanyahu arasındaki telefon görüşmesini organize ederek,İsrail’den, “yıllardır barıştırmaya çalıştığı iki bölgesel gücü bir araya getirdikten” sonra ayrıldığını yazdı.
Gazetenin haberinde, Obama’nın, Mavi Marmara saldırısından bu yana, Netanyahu’dan bu tür bir özür yayınlamasını istediği, ancak Netanyahu’nun bugüne kadar bunu reddettiği belirtildi.
Habere göre, Obama ile seyahat eden Amerikan yönetiminden üst düzey yetkililer, Obama’nın hafta içindeki görüşmeleri sırasında Netanyahu’ya, Erdoğan’a telefon açmasının önemini dile getirdiğini söylediler.
Los Angeles Times gazetesinin haberinde de, Netanyahu’nun, Obama’nın yanında Türkiye’den özür dilemesinin, iki eski müttefik arasında diplomatik ilişkilerin tekrar normale dönmesinin yolunu açtığı kaydedildi.
USA Today de, konuyla ilgili haberinde, İsrail Başbakanı’nın, Obama’nın çağrısı üzerine Türkiye’den özür dilediğine işaret edilerek, görüşmeyi Obama’nın ayarladığına ve görüşme yapılırken de Netanyahu’nun yanında olduğuna değinildi.
