Cumhurbaşkanı Genel Sekreteri Prof. Dr. Mustafa İsen, Türk dünyası arasında hayal edilen ‘dilde, işte ve fikirde birlikteliğin yavaş yavaş gerçekleştiğine dikkati çekerek, Pekin- Londra demiryolu hattına dikkat çekti.
Cumhurbaşkanı Genel Sekreteri Prof. Dr. Mustafa İsen, Türk dünyası arasında hayal edilen ‘dilde, işte ve fikirde birlikteliğin yavaş yavaş gerçekleştiğine dikkati çekerek, “Önümüzdeki yıl Kars, Tiflis ve Bakü demiryolu faaliyete geçecek. Bütün bir Türk dünyası ile birlikte dünyanın bir çok ülkesi Pekin’den Londra’ya kadar kesintisiz demiryoluna kavuşuyor. O yüzden Türk dünyası devlet başkanlarının en önemli gündemi ulaşım olacak.” dedi.
Geçmişi 6. yüzyıla kadar giden Türk-Kırgız ilişkileri, Uludağ Üniversitesi’nde (UÜ) düzenlenen uluslararası bir sempozyum ile masaya yatırılıyor.
Türkiye arşivleri ve kütüphanelerindeki verilerin araştırılması, genel Türk tarihinin bölünmüşlüğünü gidermeye yönelik bilgi akışının sağlanması, yeni keşifleri teşvik edilmesi amacıyla Türkiye Cumhurbaşkanlığı ile Kırgızistan Cumhurbaşkanlığı himayelerinde, bugün başlayan ‘Geçmişten Günümüze Kırgız-Türk İlişkileri Sempozyumu’ Bursa’da başladı. Mete Cengiz Kültür Merkezi’nde başlayan sempozyuma değişik ülkelerden alanında uzman tarihçiler katılıyor.
DİLDE, İŞTE VE FİKİRDE BİRLİKTELİK DOĞUYOR
Sempozyumda konuşan Cumhurbaşkanı Genel Sekreteri Prof. Dr. Mustafa İsen, son yıllarda doğal olarak siyasi gelişmelere bağlı olarak önem kazanan Türk dünyası ile ilişkilerde gelişme olmasına rağmen daha yapılacak çok iş olduğunu söyledi. Bursa’nın Türk tarihi açısından pek çok kültürel hareketliliğin yansıma merkezlerinden biri olduğunu belirten İsen, “Bu toplantının Bursa ile ilişkisi var. Ancak Özbekler veya başka Türk boyları ile de ilgili toplantı yapsak Bursa ile ilişkisini kuracak bağlar bulurduk.” dedi.
Selçuklu ve Osmanlı’nın oluşumunda Kırgızların yardımda bulunduğunu anımsatan Prof. Dr. Mustafa İsen, “Kırgızistan gerçekten yaklaşık 20 yıllık bağımsızlık tarihinde dünyanın ilgisini çekmiş ülkelerden biri. Bölgedeki diğer Türk cumhuriyetlerinden bir farkı var. Bağımsız olduktan sonra totaliter ve ona benzer bir yapının ötesinde daha çoğulcu bir yapılanmayı tercih etti. Bu yapılanma daha sonrada bazı aksaklıklar olsa da çoğulcu demokrasiyi koruma yolunda farklılık gösterdi.” diye konuştu.
Türk dünyası arasında hayal edilen ‘dilde, işte ve fikirde birlikteliğin yavaş yavaş gerçekleştiğine dikkat çeken Prof. Dr. Mustafa İsen, “Önümüzdeki yıl Kars, Tiflis ve Bakü demiryolu faaliyete geçecek. Bütün bir Türk dünyası ile birlikte dünyanın bir çok ülkesi Pekin’den Londra’ya kadar kesintisiz demiryoluna kavuşuyor. O yüzden Türk dünyası devlet başkanlarının en önemli gündemi ulaşım olacak. Bunlar bir dönem hayal edildi, bugün gerçekleşiyor. Bütün bir coğrafyanın yararlanması ile birlikte Türk dünyası bundan istifade etme imkanı bulacak. Bu toplantılar işin sadece tarihi boyutları ile sınırlı kalmasın ve geleceğinde ele alındığı bir toplantı olmasını istiyoruz.” dedi.
KIRGIZİSTAN’I İLK TANIYAN ÜLKE TÜRKİYE’DİR
Kırgızistan Ankara Büyükelçisi Ermek İbraimov da, bu toplantının iki ülke arasında ki ilişkilerin daha da gelişmesine katkı sağlayacağını belirterek, “Kıgızistan’ın bağımsızlığını ilk tanıyan ülke kardeş Türkiye idi. Bugün Türkiye ile Kırgızistan arasında önemli ilişkiler kuruluyor. Bizim tarihte de her bakımdan iyi ilişkilerimiz var. Bu ilişkiler her iki ülkenin halkları için güzel ve yararlı sonuçlara hizmet etmelidir. Var olan Türk Kırgız ilişkileri daha ileri düzeye taşınmalıdır. Gerçek dostluk, karşılıklı güven ve anlayış çok yönlü olarak Kırgız Türk ilişkilerine daha ileri götürmelidir. Bundan sonrada bu ilişkilerin başırılı olarak ileri gideceğine inancımı tamdır.” şeklinde konuştu.
Uludağ Üniversitesi (UÜ) Rektörü Prof. Dr. Kamil Dilek de, Türkiye’nin tüm Türk Cumhuriyetleri ile kardeş olduğu gibi Kırgız halkı ile de kardeş olduğunu belirterek, “Tarihi, kültürel bir çok ortak kültürümüz ve bağımız var. Atasözlerimiz, destanlarımız ve ortak kültürümüze baktığımızda kardeş olduğumuzu görmek gerçektende bizi mutlu ediyor. Bizler kardeşiz bunun farkındayız.” dedi.
KIRGIZ TARİHİ İÇİN TÜRK BELGERİNDEN DE YARALANACAĞIZ
Kırgızistan Tarih Kurumu Başkanı Prof. Dr. Tınçtıkbek Çorotegin ise, Kırgız ve Türk ilişkilerinin tarihini yeniden çalışmak ve bunun için ne yapabilirizi konuşmak için bu toplantıda bir araya geldiklerini belirrterek, “Kırgızıstan ve Türkiye demokrasi yolunda diğer Türk ülkeleri için örnek gösteriyorlar. Bizde bu fırsatı da biz iyi değerlendirmeliyiz.” dedi. Kırgız tarihi için önemli dönüm noktalarından olan Rusya işgaline karşın Kırgız direnişini yeni çalışan tarihçilerin olduğunu belirten Prof. Dr. Tınçtıkbek Çorotegin, bunun için Türkiye’de ki belgelerden de yararlanacaklarını söyledi.
Bursa Valisi Şahabettin Harput da, Kırgızca misafirlere ‘hoş geldiniz’ diyerek başladığı konuşmasında bu organizasyonun iki ülke arasında ki ilişkileri daha da artıracağına söyledi.
Bursa’nın tarih ve özellikle Osmanlı tarihinin kurucu başkenti olarak çok önemli bir medeniyetin merkezi olduğunu belirten Harput, Bursa’da başlayan her olayın başarılı olduğunu belirterek, bu toplantının da buradan başladığı için başarıya ulayacağına dikkat çekti.
Dünyada toplumlara ayakta tutan en önemli etkenin kültür olduğunun altını çizen ali Harput, “Coğrafya uzaklığı belki kısmen bizi birbirimizden uzak tutmuş olabilir. Ama ben Konyalıyım, annemden, ninemden duyduğum ninnileri Kırgızistan’da da duydum ve ancak bu kadar olur dedim. Biz birbirimizle ilişkilerimizi artırdıkça aramızdaki bağların ne kadar eski ve köklü olduğunu daha iyi göreceğiz. Bu program geçmişi iyi bilmeleri ve geleceğe omuz omuza yürümeleri çok önemli.” şeklinde konuştu.
Türk Keneşi Başkanı Halil Akıncı ise 2009 yılında Nahcivan’da toplanan 4 Türk devlet başkanının ortak fikri ile kurulan Türk Konseyi’nden bahsederek başladığı konuşmasında, Türklerin kendi tarihini yeniden yazması gerektiğini söyledi.
Şimdiye karar tarihin Türlere iyi davranmadığını beliren Halil Akıncı; “Çünkü tarih Türkler tarafından yazılmadı. Genel Türk tarihi açısından da henüz tam olarak bir tarihi eser verilemedi. Tarihten kalan yazıtlardan da yararlanarak yeniden Türk tarihinin yazılması gerekiyor.” dedi.
Toplantıya katılan Kırgızistan Dostluk ve Kültür Derneği Başkanı Aybek Sarıgulov ve Novosibirsk Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hudyakov Yuliy de bu toplantının Türk ve Kırgız tarihi açısından bu gün ve gelecek için çok önemli sonuçları doğuracağına dikkat çekti. Program oturumlarla devam edecek.
(CİHAN)
