19 Mayıs Atatürk’ü Anma, Gençlik ve Spor Bayramı, Türkiye’nin dört bir yanında renkli törenlerle kutlandı…
Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Araştırma Merkezi (ATAM), 19 Mayıs Atatürk’ü Anma Gençlik ve Spor Bayramı dolayısıyla Mustafa Kemal Atatürk’ün çok özel fotoğraflarını arşivlerden çıkardı.
19 Mayıs Atatürk’ü Anma, Gençlik ve Spor Bayramı, tüm yurtta törenlerle kutlanıyor.
19 Mayıs Bayramı’nda kutlamaların ilk adresi Anıtkabir’di. Gençlik ve Spor Bakanı Suat Kılıç beraberindeki binlerce gençler aslanlı yolda yürüdü.
Mozoleye çelenk koyulması ve saygı duruşunun ardından Türkiye’nin dört bir yanından gelen gençler Atatürk ün mozekesine çiçek bıraktı.
Gençlerin Aslanlı Yol’da başlayan Anıtkabir hemen yanındaki Anıttepe Spor Kompleksi’ne kadar devam etti.
Yurtdışından gelen gençlerin yanı sıra çeşitli spor branşlarının üyesi gençler de gösteriler yaptı.
İstanbul’da 19 Mayıs kutlamaları kapsamında, Beşiktaş Belediyesi tarafından “Bağımsızlık için ilk adım halk koşusu” düzenlendi.
Kadıköy’de, İskele Meydanı’ndaki Atatürk Anıtı’na, CHP, MHP, İşçi Partisi, Kadıköy Belediye Başkanlığı, Kadın Adayları Destekleme Derneği, Cumhuriyet Kadınları Derneği ve Emekli Öğretmenler Derneği’nin de aralarında bulunduğu 34 kuruluş çelenk sundu.
Tören, saygı duruşunda bulunulması ve İstiklal Marşı’nın söylenmesiyle sona erdi.
İzmir’de Cumhuriyet Meydanındaki kutlamalar, İzmir Gençlik Hizmetleri ve Spor İl Müdürü Metin Kaplan’nın Atatürk Anıtı’na çelenk sunumuyla başladı.
Samsun’da Atatürk’ün Samsun’a gelişini sembolize eden bayrak, Kurtuluş Yolu’ndaki Bandırma Vapuru’nun simgesi iskeleden karaya çıkarıldı. İlk tören Anıt Park’taki Atatürk Anıtı’nda düzenlendi. Samsun Sanat Tiyatrosu oyuncularının, Atatürk ile 18 silah arkadaşının heykellerinin de yer aldığı alanda 19 Mayıs 1919’daki karaya çıkışı canlandırmalarının ardından, bir deniz subayı, iki deniz eri tarafından taşınan Atatürk’ü sembolize eden bayrak, karaya çıkarıldı.
19 Mayıs Diyarbakır’da da Dağkapı Meydanı’ndaki gösterilerle kutlanıyor. Antalya’da ise 19 Mayıs çoşkusu Karaalioğlu Parkı’nda düzenlenen gösterilerle sürüyor.
Cumhurbaşkanı Gül’ün mesajı:
Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, “Atatürk’ün Samsun’a çıkışının millet olarak varlığımızı güçlendiren, umutları canlandıran, kaderimizi değiştiren, yolumuzu aydınlatan tarihi bir adım” olduğunu belirterek, “Bu yönüyle 19 Mayıs, Cumhuriyet tarihimizin miladıdır” dedi. Gül, 19 Mayıs Atatürk’ü Anma, Gençlik ve Spor Bayramı mesajında, “Türkiye Cumhuriyeti, milletimizin birlik ve beraberliğinin, tüm unsurlarıyla bir arada yaşama ve ortak değerlerde kenetlenme iradesinin ortaya çıkardığı eşsiz bir eserdir” dedi.
‘Gençlerimiz Tandoğan’da olacak’
CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu da , 19 Mayıs mesajında, “Atatürk’ün bayramın yanı sıra Cumhuriyet’i de emanet ettiği gençler, korku imparatorluğunun zindanına, copuna, gazına rağmen, gururla teslim aldıkları ve sahiplendikleri emanete kararlılıkla sahip çıkıyorlar. 23 Nisan’da, 29 Ekim’de olduğu gibi gençlerimiz bu 19 Mayıs’ta da halkımızla kucaklaşarak hem bulundukları her yerde, hem de Ankara Tandoğan’da olacaklar” dedi.
Erdoğan’dan 19 Mayıs mesajı
Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, gençlerin azim ve kararlığıyla Türkiye’nin bütün hedeflerini adım adım gerçekleştireceğine, çok daha müreffeh ve parlak yarınlara ulaşacağına inandığını belirtti.
Erdoğan, 19 Mayıs Atatürk’ü Anma, Gençlik ve Spor Bayramı dolayısıyla yayımladığı kutlama mesajında, milli hafıza için çok önemli bir gün olan 19 Mayıs’ta Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün istiklal mücadelesinin meşalesini tutuşturduğunu, milletin bağımsızlık yürüyüşünü başlattığını vurguladı.
Samsun’da başlayan bağımsızlık yürüyüşünün, milletin azim ve gayretleriyle hedefinine ulaştığını, istiklal mücadelesinin zaferle sonuçlandığını, eşsiz bir mücadele sonunda Cumhuriyet’in temellerinin atıldığını anımsatan Erdoğan, İstiklal mücadelesinin sembolü olan bu günün, Gençlik ve Spor Bayramı olarak ilan edilmesinin son derece anlamlı olduğuna işaret etti.
“Zira istiklal şuuruyla yetişmiş olan gençlerimiz, istikbalimizin de sembolü ve güvencesidir. Bu bakımdan, bizler, gençlerimizi el üstünde tutuyor, gençlerimize çok daha kalkınmış, çok daha demokratik, çok daha özgür bir ülke bırakmak için var gücümüzle çalışıyoruz” ifadelerini kullanan Erdoğan, şunları kaydetti:
“Ne mutlu ki aziz milletimiz 19 Mayıs 1919’da başlattığı bağımsızlık yürüyüşünü 29 Ekim 1923’te Cumhuriyet ile taçlandırmış, muasır medeniyet yürüyüşünde çok büyük mesafeler kat etmiştir. Türkiye, özellikle son 10 yıl içinde, hükümetimizin de gayretleriyle, birçok kronik sorununu çözüme kavuşturmuş, birçok alanda ‘sessiz devrim’ diye nitelendirilen önemli reformları gerçekleştirmiş, demokratikleşme, hukuk devleti, temel hak ve özgürlükler yolunda dünyada ve bölgesinde örnek bir ülke haline gelmiştir. Hedefimiz, Cumhuriyetimizin 100. yılında ülkemizi, demokratikleşme, temel hak ve özgürlükler noktasında çok daha ileri bir seviyeye taşımak, dünyanın ilk 10 ekonomisinden biri haline getirmektir. İnanıyorum ki Türkiye, gençlerimizin azim ve kararlığıyla bütün hedeflerini adım adım gerçekleştirecek ve çok daha müreffeh, çok daha parlak yarınlara ulaşacaktır. Bu düşüncelerle, Atatürk’ü Anma, Gençlik ve Spor Bayramı’nı kutluyor, bütün gençlerimizi, bütün vatandaşlarımızı sevgiyle selamlıyorum.”
Kılıçdaroğlu’nadan 19 Mayıs mesajı
CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, Atatürk’ün 19 Mayıs bayramının yanı sıra Cumhuriyeti de emanet ettiği gençlerin, korku imparatorluğunun zindanına, copuna, gazına rağmen, gururla teslim aldıkları ve sahiplendikleri emanete kararlılıkla sahip çıktıklarını ifade etti.
CHP Genel Başkanı Kılıçdaroğlu, Atatürk’ün Samsun’a çıkışının 94. yıldönümü ve Gençlik ve Spor Bayramı dolayısıyla bir mesaj yayınladı. “Ülkemizin kurtarıcısı ve Cumhuriyetimizin kurucusu büyük Atatürk, Ulusal Kurtuluş savaşımızı başlatmak için 94 yıl önce bağımsızlık ve demokrasi diye, diye Samsun’a çıktın. Kurucusu olduğun CHP de Aydın’da, ‘Bağımsızlık ve Demokrasi benim karakterimdir’ diyecek, onbinler sizin gibi Türkiye’ye seslenecek, dosta düşmana, ‘CHP var,
Türkiye sahipsiz değil’ mesajını verecek” ifadelerini kullanan Kılıçdaroğlu, Mustafa Kemal’in 19 Mayıs 1919’da Samsun’a çıkışıyla, Misak-ı Milli sınırlarına doğru dalga dalga yayılan ve işgal altındaki toprakları özgürleştiren Ulusal Kurtuluş savaşını başlattığını, zafere ulaştırdığını, emperyalizme ve yerli işbirlikçilerine ‘dur’ dediğini ifade etti. Bugün de CHP’nin, emperyalizme ve yerli işbirlikçileriyle, taşeronlarına karşı bağımsızlığı, özgürlüğü, birliği, kardeşliği, laik cumhuriyeti ve sosyal hukuk devletini savunduğunu vurgulayan Kılıçdaroğlu, “Atatürk’ün bayramın yanı sıra, Cumhuriyeti de emanet ettiği gençler, korku imparatorluğunun zindanına, copuna, gazına rağmen, gururla teslim aldıkları ve sahiplendikleri emanete kararlılıkla sahip çıkıyorlar.
23 Nisan’da, 29 Ekim’de olduğu gibi gençlerimiz bu 19 Mayıs’ta da, halkımızla kucaklaşarak hem bulundukları her yerde, hem de Ankara Tandoğan’da olacaklar ve yasaklanan 23 Nisanlara, 29 Ekimlere, 19 Mayıslara kararlılıkla sahip çıktıklarını gösterecekler. Bu duygu ve düşüncelerle 94 yıl önce, 19 Mayıs 1919’da Ulusal Kurtuluş Savaşımızı başlatma kararlılığı ile Samsun’a çıkan Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ü saygı ve özlem, o onurlu yürüyüşte yer alan şehitlerimizi rahmet, gazilerimizi de şükranla anıyor, Gençlik ve Spor Bayramımızı kutluyorum” dedi.
Üç Büyük’ten 19 Mayıs mesajı
Galatasaray, Beşiktaş ve Fenerbahçe kulüpleri, yayımladıkları mesajlarla 19 Mayıs Atatürk’ü Anma, Gençlik ve Spor Bayramı’nı kutladı.
Atatürk’ün doğum günüm dediği tarih
Atatürk, ”Doğum Günüm” dediği 19 Mayıs’ta düzenlenen kutlamaları, ”Jimnastik Şenliği” adı altında yalnızca bir kez izleyebildi.
İlk resmi 19 Mayıs Gençlik ve Spor Bayramı ise Büyük Önder Atatürk’ün ebediyete intikalinden sonra 1939 yılında kutlandı.
Atatürk’ün, Milli Mücadele’nin başlaması dolayısıyla kendi doğum günü olarak ilan ettiği ”19 Mayıs”ta, Samsun’da ”muazzam tarihi bir gün” olarak yerel törenler düzenleniyordu.
”20. Asır” mecmuasının 19 Mayıs 1953 tarihli sayısındaki yazıya göre, Mustafa Kemal Paşa’nın Samsun’a ayak bastığı o gün, kent baştan başa donanır, dükkanlar kapanır, Samsunlular akın akın Belediye Meydanı’nda toplanır, törenleri izlerlerdi. Gece de her yan ”pırıl pırıl” aydınlatılır, milli oyunlar oynanır, konferanslar, ”müsamereler” verilir, Gazi saygıyla anılırdı.
Samsun’un bu ”uğurlu günü” kutlama törenleri, her yıl artarak 1936 yılına kadar sürdü. Bu yılda Mustafa Kemal’in Samsun’a ayak bastığı kıyıya ”Gazi Heykeli” dikilince, kutlamalar, artık ”bütün şehri ve limanı yerinden oynatan” bir duruma dönüştü.
19 Mayıs’ın yurt çapında bir ”Bayram”a dönüşmesinin öyküsü ise Selim Sırrı (Tarcan) Bey’in girişimiyle 1928 yılında ilk kez İstanbul’da düzenlenen ”Jimnastik Şenlikleri”ne dayanıyor.
”Bir nevi mektepler bayramı” şeklindeki bu şenliklerde kızlarla erkekler ayrı ayrı sahaya çıkıyorlardı. Bu şenlikler, 1936’da 19 Mayıs’a denk getirildi ve ”millete mal edilerek” gençlik bayramı niteliğini kazandı.
İstanbul’da bulunmasından ötürü bu şenliğe katılamayan Atatürk, ertesi gün Anadolu Ajansı aracılığıyla ”19 Mayıs gününün yıldönümü münasebetiyle vatandaşların yüksek duygularını bildiren yazılara ve bugünü kutlamak için yapılan spor bayramında gençliğin gösterdiği heyecan ve bağlılığa” teşekkür etti. Atatürk, 1937 yılında da ”Ankara Stadyumu”nda yapılan törende ”milletin sevgi ve bağlılık duyguları”nı ileten İçişleri Bakanı ve CHP Genel Sekreteri Şükrü Kaya’ya ”teşekkür telgrafı” gönderecekti. İngiltere Kralı VI. George da Atatürk’e ”doğum yıldönümü” dolayısıyla kutlama telgrafı göndermişti.
Atatürk, 1938 yılında Ankara (19 Mayıs) Stadyumu’nda, ”Gençlik ve Spor Bayramı” olarak ilk kez yapılan gösterileri hasta olmasına karşın izledi.
19 Mayıs aynı yıl 20 Haziran’da ”Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Hakkında Kanun”a ek yapılarak, resmen bayram ilan edildi. Böylece Cumhuriyetin ilk yıllarından, resmen bayram ilan edildiği tarihe kadar, Mayıs ayının üçüncü cuma günü kutlanan ”idman bayramı” ya da ”jimnastik şenlikleri”, Atatürk döneminde kabul edilen milli bayramların sonuncusu oldu.
Ancak, 10 Kasım 1938’de yaşama gözlerini yuman Atatürk, resmen ilk kez 1939’da kutlanan Gençlik ve Spor Bayramı’nı izleyemedi.
Bayramın adı 1980 yılından sonra yapılan düzenlemeyle de ”19 Mayıs Atatürk’ü Anma ve Gençlik ve Spor Bayramı” olarak değiştirildi.
