Türkiye Cumhuriyeti’ni ”müreffeh medeniyeler” seviyesine taşımada emanet edilen gençliğe sahip çıkma konusunda, alkol tüketimini bir kurala bağlama ve çağdaş gelişmiş ülkelerdeki gibi bir düzen getirmek için hazırlanan yeni yasaya karşı, Meclis içi ve dışında bir takım muhalif görüşler dile getirilmeye başlandı.
Türkiye’deki mevcut hükümetin, gençlerin sağlığını koruma konusundaki hazırladığı yeni yasa çalışmalarında ülke menfaatlerine göre davranması gereken Meclis üyelerinden bazılarının kendi menfaatleri doğrultusunda yasa karşıtı görüşleri tepki topluyor.
CHP: İçki satışı sınırlandırılabilir
CHP Grup Başkanvekili Akif Hamzaçebi, içki satışına saat sınırlaması olabileceğini, diğer ülkelerde de bu yasakların olduğunu belirterek, “Burada küçük esnafın durumunu dikkate almak gerekir. Bu yasağı yasa yerine, yerel yönetimlere bırakmak daha doğru olurdu” dedi. Hamzaçebi, CHP olarak düzenlemeyi Anayasa Mahkemesi’ne götürmeyeceklerini söyledi. “Alkollü içki tüketimini elbette özendirmeyeceğiz, her türlü sınırlamalar yapılabilir ama ‘benim hayat anlayışında bu yoktur, kimsenin hayatında da olmayacak’ derseniz, bireyin yaşam alanına, özgürlüklerine müdahale etmiş olursunuz” diyen Hamzaçebi, “Elbette belli saatlerde alkollü içki tüketiminin yasaklanması mümkündür, olabilir” dedi.
CHP’li Gök’ün hakareti Meclis’i gerdi
Meclis’te alkol satışı ve tüketimi için yeni düzenlemelr içeren torba yasa görüşülürken kürsüye gelen CHP’li Levent Gök’ün sözleri arbedeye neden oldu. Gök, AK Partililere “Böyle bir kepazelik olmaz. Ne konuştuğunuzu bilmiyorsunuz, yasayı bilmiyorsunuz, hiçönergeyi okumadan elinizi indirerek kaldırarak oylamalara katılıyorsunuz ve kendinizi milletvekili zannediyorsunuz. Siyaset kurumunu ayaklar altına alıyorsunuz. Siyaset kurumu ahlaka dayanır ama bu sizde yok. Nasıl insanlarsınız böyle” diye seslendi. Bunun üzerine AK Partililer kürsüye yürüdü. CHP’lilerin kürsüye yönelmesiyle arbede yaşandı. Zaman zaman itişmelerin yaşandığı Genel Kurul’daki gerginlik uzun süre devam etti.
Çağdaşlık adına yasaya karşılar, çağdaş dünyadan bihaber
Türkiye’de gelişmiş ülkelerin bir çoğunda olduğu gibi alkollü içki satışına bir düzen getirilmesi tartışılırken, Meclis içindeki bazı muhalif grupların, başta ABD ve AB ülkeleri olmak üzere bir çok ülkenin alkole karşı mücadele verdiğinden bihaber oldukları dikkat çekiyor. ABD ve AB ülkelerinde, yaş sınırının yanı sıra belirli saatlerde satış ve tüketim yasakları da uygulanıyor.
Alkol tüketimini azaltma amaçlı düzenleme dikkatleri dünya ülkelerinin alkolle mücadele konusunda çıkardığı yasalara çevirdi. AB’de ‘Avrupa Ülkelerinde Alkolle İlintili Zararların Azaltılmasına Yönelik Stratejiler ve Uygulamalar’ başlığı altında alkol reklamının yapılmaması, 18 yaş altındakilere satış yasağı gibi yaptırımlar öngörülüyor. En sert önlemler Fransa’da uygulanıyor.
Bir çok kentte saat 21.00’den saat 05.00’a kadar sokakta alkol tüketimi 12 Kasım 2012’den beri yasak. Rusya’da ise alkolden ölüm oranları artında radikal kararlar alınarak saat 22.00’den sabah 07.00’ye kadar marketlerde içki satışıve kamuya ait alanlarda içki içme yasağı getirildi.
Gençlerin erişimi zorlaştırılıyor
Alkolle ilintili zararların azaltılmasına yönelik ulusal bir strateji belgesi bulunan İsveç, İrlanda, İngiltere, Finlandiya, Litvanya, Norveç, Hollanda’da alkollü içkilere yüksek vergiler getirilirken, tüketilmesinde de yaş sınırı, alkol derecesi düşürme gibi ciddi kısıtlamalar bulunuyor.
Danimarka, İtalya ve İspanya’da bir ulusal bir strateji belgesi olmamasına rağmen gençlere yönelik faaliyetlerde, örneğin konser ve spor etkinliklerinde alkol satışı yasak. Dünya Sağlık Örgütü Avrupa Sorumlusu Dr. Lars Moller, Avrupa ülkelerinde özellikle gençler tarafından alkol tüketilmesini önlemek için bir takım çalışmalar yapıldığını belirterek dünya uygulamalarını şöyle anlattı:
“Avrupa bölgesinde alkol tüketmek ve satın alabilmek için 18 yaşının doldurulması gerekmektedir. Amerika’da ise alkol tüketim yaşı 21 dir. İsveç, Norveç, Danimarka gibi birçok ülke alkole erişim noktasında yaş sınırının artırılması gerektiğini düşünüyor.
Üniversitelerde satılmıyor
Mesela İsviçre’de 18 yaşından küçük gençlere alkol satışı yasaktır. Orada bu yasakların ne derece uygulandığının kontrolü için bir sistem geliştirildi. Özel olarak seçilmiş 18 yaş altındaki gençler alkol satın almaya çalıştılar ve bu gençlere alkol satan işletmeler ya para cezasına çarptırıldı ya da alkol satma ruhsatları ellerinden alındı.
Avrupa’da pek çok ülkede alkol satışı üniversite kampüsleri ve okullarda yasaktır. Aynı şekilde okulun yakınlarındaki market, büfe ve restaurantlarda da alkol satışına izin verilmemektedir.”
Şarap ülkesi Fransa’da gece içki tüketimi yasak
Fransa’nın Strasbourg kentinde saat 21.00’dan saat 05.00’a kadar sokakta alkol tüketimi belediye meclisi kararıyla 2012’den beri yasak. Ayrıca Eyfel kulesinin arkasındaki Champs-de-Mars alanında ve Saint-Martin kanalı etrafında alkol tüketimi 2011 yılından beri yasak. Bunun yanında Dijon ve Toulouse, Langres ve Quimper kentlerinde gece alkol tüketimi yasaklandı. Yasak saat 15.00 ila saat 03.00 arasında uygulanıyor. Alkollü içkilerin hastane yakınlarında, okul, endüstriyel alanlar ve huzurevleri civarında satışı yasak.
En sert önlemler Rusya’da
Rusya’da alkolden zehirlenerek ölenlerin sayısı yılda 40 bine, alkole başlama yaşı da 14’e ulaşınca ülke sert önlem önlemler aldı. Saat 22.00’den sabat 07.00’ye kadar marketlerde içki satışının yasaklanması ve kamuya ait alanlarda içki içilmemesiyle yasak uygulanıyor. Rusya’da alkollü araç kullananlar için 2 yıla kadar hapis va bunu 15 yıla çıkarmayı tartışıyor.
ABD’de alkol satışı ve tüketimine sıkı kurallar
Alkol satışı ve tüketimine yönelik sıkı kuralların olduğu ABD’de, birçok eyalette belirli saatlerden sonra içki satışı yasaklanırken, alkol kullanma yaşı ise 21’den başlıyor.
ABD’de alkol ile ilgili kurallar eyaletlere ve eyaletlerdeki bölgelere göre farklılık gösteriyor. Ülkede, “kuru bölgeler” olarak adlandırılan kent ve yerlerde alkol dağıtım ve satımı kesinlikle yasakken, diğerlerinde çeşitli sınırlamalar bulunuyor.
Buna göre, birçok eyalette, marketlerde alkol satışı ile bar ve restoranlarda servis, gece belirli saatlerden sonra yapılmıyor. Kumar ve eğlence merkezi Las Vegas’ın bulunduğu Nevada’da alkol satışıyla ilgili saat sınırlaması bulunmuyor.
Minnesota, Kentucky, Oklahoma, South Carolina ve Indiana gibi 10’u aşkın bölgede ise marketlerde pazar günleri alkol satışı yasak.
Eğlence merkezi New York’ta gece içki satmak yasak
Her yıl milyonlarca turist çeken iş ve eğlence merkezi New York şehrini içinde barındıran New York eyaletinde de alkol kısıtlamaları bulunuyor.
Eyalette, mağazalarda bira satışında sınırlama bulunmazken, şarap ve diğer içkiler pazartesi-cumartesi arasında saat 09.00’dan gece yarısına kadar, pazar günleri de öğleden saat 21.00’a kadar satılabiliyor. New York eyaletinde, barlar ve restoranlar ise pazartesiden cumartesiye saat 08.00’den ertesi sabah saat 04.00’e kadar alkol servisi yapabiliyor. Eyalette ne yolcu, ne sürücü araçta açık içki şişesi bulundurabiliyor.
Hollywood’un merkezi California’da, içki satışı ve restoran ile barlardaki servis haftanın her günü saat 06.00’dan 02.00’a kadar yapılabiliyor. Ancak eyalette, alkol oranı yüzde 60’dan fazla olan içkiler satılamıyor.
Teksas’ın 29 bölgesi “kuru”
Teksas, alkol konusunda en sıkı kurallara sahip eyaletlerden biri. Eyalette, perakende mağazalarda alkolü yüksek içkiler saat 10.00’dan 21.00’e kadar, diğerleri gece yarısına kadar satılabiliyor. Bira ve şarap da marketlerden alınabiliyor. Eyalette alkol satan dükkanlar pazar günleri kapalı.
Barlar ve restoranlar ise pazartesi-cuma günleri saat 10.00’dan gece yarısına, cumartesi günleri saat 07.00’dan saat 01.00’e kadar, pazar günleri de öğlenden gece yarısına kadar alkol servisi yapabiliyor.
Teksas’ın “kuru” olan 29 bölgesinde içki satışı yasak.
ABD’de alkollü içecekleri satın alma ve kamuya açık alanlarda tüketebilme yaşı 21’den başlıyor. Bu rakamla ABD, alkol tüketimine yaş sınırı getiren ülkeler arasında, gençlerin alkol kullanımına başlamasına en geç izin veren ülkelerden biri konumunda.
Küçüklere içki satana hapis
-Alkollü içkilerin her ne surette olursa olsun reklamı ve tüketicilere yönelik tanıtımı yapılamayacak. Bu ürünlerin kullanılmasını ve satışını özendiren veya teşvik eden kampanya, promosyon ve etkinlik yapılamayacak.
-Alkollü içkileri üreten, ithal eden ve pazarlayanlar, her ne suretle olursa olsun, hiçbir etkinliğe ürünlerinin marka, amblem ya da işaretlerini kullanarak destek olamayacak.
-Televizyonlarda yayınlanan dizi, film ve müzik kliplerinde alkollü içkinin özendirici görüntülerine yer verilemeyecek.
-Alkollü içkileri üretenler, ithal edenler ve pazarlayanlar, teşvik, hediye, eşantiyon, promosyon veya bedelsiz alkollü içki dağıtamayacak. Aksi durumda 200 bin TL’ye kadar para cezası verilebilecek.
-Perakende ya da açık alkollü içki satışı yapılan işyerlerinin tabelaları bir yıl içinde değiştirilecek.
-Alkollü içkiler, 18 yaşından küçüklere satılamayacak. Aksi halde para çezası ve 1 yıla kadar hapis söz konusu. İçki üretiminde satışında sunumunda 18 yaşından küçükleri çalıştıranlara 500 bin TL’ye kadar ceza söz konusu.
-Alkollü içkiler, 22.00 ile 06.00 saatleri arasında perakende satılamayacak.
-İçkilerin ambalajlarına Türkçe yazılı uyarılar veya mesajlar konulacak.
-Otoyollarda alkollü içki satışına ve tüketimine izin verilmeyecek.
-Toptan, perakende veya açık satışın yapıldığı yerler ile okullar ve dershaneler, öğrenci yurtları ve ibadethaneler arasında kapıdan kapıya en az 100 metre uzaklığın bulunması zorunlu olacak.
-0,50 promilin üzerinde alkollü araç kullandığı tespit edilen sürücülere 700 TL idari para cezası verilecek ve sürücü belgesi 6 aylığına geri alınacak.
-1,00 promilin üzerinde alkollü olduğu tespit edilen sürücü ayrıca 2 yıla kadar hapis cezasına çarptırılacak.
-Sigara ve diğer tütün ürünlerinin, özel araçların sürücü koltuklarında da içilmesi yasak olacak.
(Ajanslar)
